Biologen hebben het DNA van een tomaat zodanig aangepast dat de plant een uitgangsstof van vitamine D niet langer omzet in cholesterol. Dat deden ze door met DNA-aanpassingstechniek CRISPR een kleine wijziging in een gen door te voeren.
Biologen hebben tomaten genetisch zodanig gemanipuleerd dat ze nu een plantaardige bron van vitamine D vormen. Het eten van twee van deze tomaten per dag zou veelvoorkomende vitamine D-tekorten verhelpen. Ongeveer een miljard mensen wereldwijd krijgen namelijk niet genoeg vitamine D binnen, vooral in het hoge noorden waar weinig zon is. De tomaat biedt ook direct een veganistisch alternatief voor de vitamine D-supplementen die je in een potje in de supermarkt kunt kopen.
De tomaten moeten nog wel een aantal technische en economische hindernissen overwinnen voordat ze op grote schaal beschikbaar worden.
AI-assistent kan 113-hulpverlening ondersteunen
Dataspecialist Salim Salmi maakte een AI-tool die 113-hulpverleners ondersteunt.
Fijngeslepen tomaat
In de tomaten is een gen met de naam Sl7-DR2 gewijzigd. Daardoor produceert de plant niet meer het enzym dat provitamine D3, een voorloper van vitamine D, omzet in cholesterol.
Provitamine D3 zit in plantencellen en in de menselijke huid. Bij blootstelling aan de zon verandert het in vitamine D3, een van de twee belangrijkste soorten vitamine D.
‘We hebben een heel klein stukje in een deel van het gen veranderd’, zegt onderzoeksleider Jie Li van het Britse John Innes Centre in Norwich. ‘In vergelijking met [gewone] tomatenplanten zagen we geen effect op de groei, ontwikkeling of opbrengst van onze gemodificeerde plant. Het zag er gewoon uit als een normale tomaat.’
Zijn collega Cathie Martin zegt dat het vanwege de structuur van het gen ‘heel moeilijk’ zou zijn geweest om het gen via gewone plantenveredeling te veranderen. Het zou tien jaar duren om hetzelfde resultaat te bereiken als nu met CRISPR-Cas9 binnen anderhalf jaar is behaald, zegt ze.
Vitaminen voor veganisten
Voor veganisten kunnen de tomaten een nieuwe manier zijn om meer vitamine D binnen te krijgen. Momenteel zijn vitamine D3-supplementen op basis van korstmossen de enige veganistische optie. Die zijn duurder dan de gewone vitamine D3-supplementen, die gemaakt worden met lanoline in schapenwol.
Het valt nog te bezien of de bewerkte tomaten duurder zullen zijn dan gewone tomaten. Martin vindt dat dat niet zo zou moeten zijn, omdat de telers er op een andere manier extra inkomsten uit kunnen halen. Ze kunnen de vitamine D-rijke bladeren en groene scheuten namelijk gebruiken om vitamine D-supplementen te maken. Maar er is nog wel onderzoek nodig om te bewijzen dat dat haalbaar is.
Lees ook: Eerste CRISPR-voedsel ligt in de schappen: een tomaat met gewijzigd DNA
De Britse onderzoekers zullen de tomaten vanaf 1 juni buiten gaan kweken om te testen hoeveel vitamine D3 ze produceren. Omdat Engeland maar weinig zon ziet, kan er kunstlicht nodig zijn om de vitamineproductie aan te zwengelen. Dat zou meer kosten en energie met zich meebrengen. Daarnaast moet de commerciële sector de tomaten omarmen voordat ze echt in de schappen belanden.
Niettemin zegt plantbioloog Stefan Jansson van de Umeå-universiteit in Zweden dat de bewerking nieuwe mogelijkheden biedt. ‘Ze hebben een belangrijke en nuttige verandering aangebracht door in het cruciale gen een paar letters te veranderen’, zegt hij.
