Een teek die voorkomt van Zuid-Amerika tot in de VS kan bij mensen een allergie voor vlees opwekken. Een vegetarisch dieet moet er dan voor zorgen dat er geen afweerreacties optreden.
Bij veel zoogdieren waaronder runderen, varkens en schapen bevindt zich in het vlees een koolhydraat dat met alfa-gal wordt aangeduid. Dat komt voor op eiwitten en op de celmembranen. Mensapen, waaronder de mens, en apen van de Oude Wereld ontberen daarentegen deze koolhydraat. Een mutatie in het DNA van hun gemeenschappelijke voorouders schakelde lang geleden het enzym alfa-1-3-galactosyltransferase uit. Dat maakt dat in deze groep zoogdieren alfa-gal een lichaamsvreemd koolhydraat is. Mocht deze zogenaamde epitoop per abuis in het bloed belanden, dan maakt het lichaam antistoffen daartegen aan.
De antistoffen tegen alfa-gal kunnen in het lichaam worden opgewekt na een beet door de lone star tick. In de zuidelijke en centrale staten van de VS, waar deze teek voorkomt, blijkt het percentage mensen met antistoffen tegen alfa-gal 32 procent hoger dan elders. Een enkele beet volstaat, verklaarde allergoloog Stanley Fineman bij een jaarlijkse Amerikaanse wetenschappelijke bijeenkomst over allergie, astma en immunologie. Bij de beet kan de teek dierlijke bloedcellen met alfa-gal in de bloedbaan van het slachtoffer brengen.
Dossier: Zo sport je slimmer
In het dossier 'Zo sport je slimmer' duiken we diep in sportkwesties. Ontdek wat de slimste manier is om fit(ter) te worden.
Loopneus
Overigens lijkt deze teek, met de wetenschappelijke naam Amblyomma americanum, niet de enige schuldige. In enkele noordelijke en westelijke staten van de VS, waar deze teek niet voorkomt, zagen onderzoekers eveneens een hoger percentage mensen met antistoffen tegen de alfa-gal-epitoop.
De symptomen die optreden als deze mensen vlees hebben gegeten, lopen uiteen van eczeem, misselijkheid, een loopneus en niezen, tot astma-aanvallen en een anafylactische shock aan toe. Patiënten die tot wel zes uur na het eten van vlees een allergische reactie bemerken, moeten zich volgens de allergiespecialist laten onderzoeken om na te gaan of ze inderdaad reageren op alfa-gal. Vermijden van vlees op het menu is dan de beste oplossing: vegetarisch eten op doktersvoorschrift.
Overigens zijn er varkens waarbij het enzym alfa-1-3-galactosyltransferase is uitgeschakeld. Die varkens zijn genetisch aangepast voor transplantatiedoeleinden. Daardoor zijn onder meer hartkleppen van deze dieren, hun huid en de eilandjes van Langerhans geschikt voor transplantatie naar mensen, zonder dat er een allergische reactie op alfa-gal kan optreden. Vooralsnog staat dat alfa-galloze varkensvlees nog nergens op het menu.
