Het eiwit tau vormt schadelijke kluwen in de hersencellen van mensen met alzheimer. Hoewel dat gegeven al jaren bekend is, was de exacte rol van dit eiwit nog altijd onbekend. Onderzoek bij muizen laat zien dat tau het versterken van verbindingen tussen hersencellen verhindert. Daarmee verstoort het eiwit hét mechanisme waarop ons geheugen berust.
In gezonde cellen stabiliseert het eiwit tau de microtubili, de rails waarlangs de cel al zijn eiwitten transporteert. Bij alzheimerpatiënten is het tau giftig, maar welke vormen van tau precies giftig zijn, was nog onbekend. Nu blijkt dat niet alleen het tau in de vorm van kluwen verantwoordelijk is voor schade in het alzheimerbrein.
Li Gan en haar collega’s van het Gladstone Institute of Neurological Disease in San Francisco ontdekten een nog onbekende vorm van tau in de hersenen van alzheimerpatiënten: geacetyleerd tau.
‘Er komt een moment dat we een grieppandemie niet kunnen voorkomen’
Ron Fouchier staat aan de frontlinie in de strijd tegen de griep. Met nieuwe vaccins wil hij ons beschermen tegen toekomstige pandemieën.
Vervolgens testten de onderzoekers het effect van geacetyleerd tau op de hersenen van alzheimermuizen. Het geacetyleerde tau bleek zich op te hopen bij synapsen, de verbindingen tussen hersencellen.
Bij het opslaan van herinneringen in ons geheugen worden die synapsen versterkt. Ze worden gevuld met extra receptoren, waardoor ze sterker reageren op prikkels. De acetlyering van tau leidt echter tot lagere niveaus van een eiwit dat nodig is voor het versterken van synapsen. KIBRA wordt dat eiwit genoemd.
Kinderschoenen
In gekweekte hersencellen maken genormaliseerde KIBRA-niveaus het effect van geactelyeerd tau ongedaan. De cellen zijn daardoor weer in staat hun verbindingen te versterken. Daarmee hebben we een nieuwe strategie in de ontwikkeling van alzheimermedicatie gevonden, zegt Gan. ‘Door hersencellen te voorzien van extra KIBRA, kunnen we de verstoorde synapsen proberen te herstellen.’
‘We zijn blij dat we grip hebben gekregen op het verband tussen tau en het geheugen’, zegt Gan. ‘Maar we mogen geen voorbarige conclusies trekken. Misschien is de link die wij hebben gevonden niet de enige. Ons begrip van de toxiciteit van tau staat nog in zijn kinderschoenen.’
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.