Mensen met epilepsie herinneren zich soms hun dromen tijdens een aanval. Uit onderzoek blijkt nu dat je zo’n verschijnsel kan opwekken door een bepaald hersengebied een stroomstoot toe te dienen.
Een déjà-vu, Frans voor ‘al gezien’, kennen de meeste mensen wel: dat is het gevoel iets als eens eerder meegemaakt te hebben. Een déjà-rêvé, ‘al gedroomd’, lijkt veel zeldzamer te zijn. Daarbij herinner je je meestal een gedachte of gebeurtenis die je in je slaap meemaakte.
Jonathan Curot van het universiteitsziekenhuis in Toulouse en zijn collega’s wilden de déjà-rêvé beter begrijpen. Daarvoor verzamelden ze verhalen van mensen die dit hadden meegemaakt. In officiële studies vonden ze beschrijvingen van 23 mensen die een déjà-rêvé hadden gehad. Van nog eens 7 mensen was hun ervaring opgeschreven in de epilepsiebehandelingen-database. ‘Ik zat in een afgesloten ruimte, ik voelde de lucht om mij heen en ik zag een oranje kleur,’ zo vertelde iemand die voor een epilepsiebehandeling breinstimulatie had ondergaan bij het ziekenhuis waar Curot werkt.
‘Bij mannen ruikt het meer naar kaas, bij vrouwen naar ui’: verrassende verhalen over microben
Ze zitten op je neus, op je bord, in je darmen, onder je voeten. Te klein om met het blote oog te zien, met oneindig veel en ...
De onderzoekers ontdekten dat bij alle mensen de déjà-rêvé-achtige verschijnsels optraden terwijl ze elektrische breinstimulatie ondergingen. Die was bedoeld om te bepalen welke gebieden in hun brein betrokken waren bij hun epileptische aanvallen.
Breinprikkels
‘Ik kon iets zien – een droom – een nachtmerrie die ik een paar jaar geleden had. Er lag iets op tafel,’ vertelde een persoon uit de studie. ‘Ik moest denken aan een droom die ik een paar dagen geleden had,’ zei iemand anders over de ervaring.
In totaal vonden de onderzoekers bewijs voor 42 gevallen van een déjà-rêvé. Die ervaringen deelden de onderzoekers op in drie categorieën. Sommige mensen hadden het gevoel dat ze droomden terwijl hun brein geprikkeld werd, terwijl anderen juist moesten denken aan dingen die ze eerder in dromen gezien hadden. De laatste categorie mensen herinnerde zich een specifieke droom.
Toen de onderzoekers de verhalen analyseerden, bleek dat het prikkelen van de temporale kwab een déjà-rêvé kan opwekken. De temporale kwab is het deel van de hersenen dat een rol speelt bij het langetermijngeheugen, dromen en het vormen van herinneringen terwijl je slaapt.
Droomontdekking
De onderzoekers vonden geen bewijs dat het prikkelen van dit deel van de hersenen ook een déjà-vu kan oproepen. Dat suggereert dat de déjà-rêve en de déjà-vu, ondanks de overeenkomst in naam, twee heel verschillende dingen zijn en ontstaan in verschillende delen van het brein.
Déjà-rêvé is zeldzaam bij mensen met epilepsie, en volgens Curot is er nog geen bewijs dat het ook voorkomt in mensen zonder epilepsie – hoewel het niet uitgesloten kan worden.
‘Door elektrische breinstimulatie kunnen we grip krijgen op dit verschijnsel dat ons in het dagelijks leven bijna altijd ontglipt’, zegt Curot. Zijn team oppert dat de techniek gebruikt kan worden voor droomonderzoek. Daarvoor zullen de onderzoekers wel nog een manier moeten vinden om het brein te prikkelen, zónder eerst elektroden in de hersenen te moeten plaatsen.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: