Wetenschappers hebben stervormige moleculen gemaakt die MRSA en andere resistente bacteriën in enkele minuten verscheuren. De moleculen zijn goedkoop en gemakkelijk te maken, en lijken niet te leiden tot bacteriële resistentie.
Gevaarlijke bacteriën die resistent zijn tegen standaard-antibiotica, kunnen in enkele minuten worden gedood met stervormige moleculen die hun omhulsel doorbreken. De nieuwe moleculen zijn goedkoop en gemakkelijk te produceren, en bacteriën lijken er niet resistent tegen te worden, ook niet na honderden generaties.
‘We krijgen veel belangstelling van farmaceutische bedrijven om ze verder te ontwikkelen’, zegt microbioloog Neil O’Brien-Simpson van de Universiteit van Melbourne in Australië, een van de auteurs van een wetenschappelijk artikel over de moleculen.
Softies? Sneeuwvlokjes? Niks daarvan – Gen Z is superkrachtig, zegt deze neurowetenschapper
Niks sneeuwvlokjes. Volgens neurowetenschapper Eveline Crone zijn hedendaagse jongeren juist sterk in een extreem ingewikkelde tijd.
Antibiotica zijn zeer doeltreffend bij de behandeling van bacteriële infecties, maar verliezen nu aan kracht doordat bacteriën manieren ontwikkelen om er weerstand tegen te bieden. Alleen al in 2019 stierven wereldwijd meer dan een miljoen mensen aan antibioticaresistente bacteriële infecties. Dat zijn meer mensen dan er stierven aan aids of malaria.
Antibioticaresistentie
De alternatieve behandelingen die door O’Brien-Simpson en zijn collega’s worden ontwikkeld, bestaan uit reeksen aminozuren die als een pompon-balletje op een centraal punt aan elkaar zijn verbonden. Door het aantal en de volgorde van de aminozuren te variëren, kunnen ze worden aangepast voor verschillende soorten resistente bacteriën.
De stervormige moleculen blijken bacteriën te doden door hun binnenste membraan binnen te dringen en ze in enkele minuten open te scheuren. ‘Onder een microscoop kun je de inhoud van de bacterie letterlijk naar buiten zien stromen’, zegt polymeerchemicus Greg Qiao van de Universiteit van Melbourne, die meewerkt aan de ontwikkeling ervan.
Maar de moleculen lijken geen schade toe te brengen aan menselijke of andere dierlijke cellen. Dat komt volgens Qiao omdat de sterrenslierten positief geladen zijn, waardoor ze wel worden aangetrokken door de negatief geladen wanden van bacteriën, maar niet door dierlijke cellen, die een neutrale lading hebben.
MRSA-bacteriën gedood
De onderzoekers hebben onlangs een van hun moleculen getest op muizen die besmet waren met MRSA (methicilline-resistente Staphylococcus aureus), een van de meest voorkomende soorten resistente bacteriën. Ze ontdekten dat de moleculen meer dan 98 procent van de MRSA in hun lichaam doodde, zonder bijwerkingen te veroorzaken. Van andere varianten is aangetoond dat zij geneesmiddelenresistente bacteriestammen van Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa en Acinetobacter baumannii doden.
Een van de belangrijkste voordelen is dat bacteriën geen resistentie tegen de moleculen lijken te ontwikkelen, zelfs niet bij blootstelling gedurende meer dan 600 generaties. Dit komt mogelijk doordat de moleculen zich richten op het hele binnenmembraan van de bacterie in plaats van op één specifiek molecuul, zoals het geval is bij conventionele antibiotica, zegt O’Brien-Simpson. De korte tijd waarin ze gedood worden, maakt het ook moeilijker voor bacteriën om resistentie te ontwikkelen.
‘Dat deze moleculen niet tot resistentie lijken te leiden, is echt belangrijk’, zegt bacterioloog Liz Harry van de Technische Universiteit van Sydney in Australië. We moeten echter nog zien of ze bij mensen werken, zegt ze.
Deurknoppen in ziekenhuizen
Het team is nu van plan te testen of de moleculen kunnen worden gebruikt om resistente bacteriën te doden op deurknoppen van ziekenhuizen en andere plaatsen waar ze zich vaak verspreiden. De onderzoekers hopen ze uiteindelijk ook te testen op mensen met antibioticaresistente bacteriële infecties.
Omdat de moleculen selectief kunnen worden gericht op individuele soorten resistente bacteriën, wordt verwacht dat ze de gezonde bacteriën van mensen ontzien, zegt O’Brien-Simpson. ‘Als je bijvoorbeeld behandeld wordt voor een MRSA-infectie, zullen niet al je goede darmmicroben tegelijkertijd worden weggevaagd.’
