Onze verre, aapachtige voorouder Australopithecus afarensis greep al meteen nadat hij uit de bossen kwam naar de stenen werktuigen. Die gebruikte hij om vlees van botten te schrapen.
Dat suggereren althans nieuwe vondsten die een Duits-Frans-Amerikaans onderzoeksteam beschrijft in Nature. In Ethiopië vonden Shannon McPherron van het Max Planck-instituut voor evolutionaire antropologie en collega’s gekraste en ingeslagen botten van minstens 3,2 miljoen jaar oud. Dat is liefst 800.000 jaar ouder dan het tot dusver oudst bekende bewijs voor werktuiggebruik.
Of de Australopithecen zelf werktuigen maakten of gewoon scherpe stenen opraapten, is niet duidelijk. Wel valt op dat de gekraakte botten zes kilometer verwijderd lagen van de dichtstbijzijnde plek waar stenen voor het oprapen liggen. Dat bewijst dat de aapmensen doelbewust in de weer waren met werktuigen, aldus de onderzoekers. Ze moeten de stenen immers kilometers hebben meegezeuld.
Op zoek naar de vliegroute van de grote stern
Ecoloog Ruben Fijn bracht met gps voor het eerst uitgebreid het vlieggedrag van de grote stern in kaart. Zijn onderzoek laat ...
Bewijs voor jacht is dat overigens niet. De onderzoekers gaan ervan uit dat Australopithecus zich te goed deed aan de karkassen van prooien die eerder door roofdieren werden gedood.
Soepele vingers
De bekraste botten bevestigen wat onderzoekers al tientallen jaren vermoedden: dat onze verre voorouders, nadat ze uit de dichte bossen kwamen, aaseters werden. Bekend is namelijk dat de oermensen blijkbaar een of ander eiwitrijk krachtvoer hadden gevonden waardoor ze konden overleven en groeien, en dat ze rond deze tijd handige handen kregen met soepele, kortere vingers.
Groetjes uit de oertijd: let op de krasjes linksboven.
McPherron en collega’s vonden de botten in een gebied waar veel fossiele resten zijn gevonden van Australopithecus afarensis. Dat waren kleine, rechtoplopende aapjes die beroemd zijn geworden door het iconische skelet ‘Lucy’, dat in de jaren zeventig werd gevonden.
Enige relativering is wel op zijn plaats. Werden stenen werktuigen tot voor kort gezien als bewijs van modern menselijk gedrag, de laatste decennia drong het tot onderzoekers door dat apen ook veelvuldig gebruik maken van werktuigen. Zo gebruiken chimpansees stenen ‘hamers’ om op een plat stenen ‘aambeeld’ noten en harde vruchten te kraken.
Slagerijen
Niettemin waren de vroege aapmensen wel de eerste apen die het aandurfden om grote zoogdieren te verorberen. Een daad, waarbij ze onder meer moesten oppassen voor de andere aaseters in de Afrikaanse savanne.
Overigens hadden de lopende aapjes volgens McPherron niet al te vaak vlees op het menu. Echte prehistorische ‘slagerijen’ waar oermensen op grote schaal werktuigen en slachtafval achterlieten zijn van zo’n vroege datum niet bekend.
