Haastige spoed is zelden goed. Dat bewijzen ook experimenten met schapen en groepen mensen. Een groep beweegt als geheel langzamer door een opening wanneer ieder voor zich snel probeert te zijn.
Foto: Dave See
Het ‘sneller is langzamer’-effect is vaak genoemd als factor bij rampen waar de logheid van een groep voor grote problemen zorgde. Voorbeelden hiervan zijn de brand in nachtclub The Station van 2003 in Amerika en de cafébrand in Volendam in de nieuwjaarsnacht van 2000 op 2001. In beide gevallen probeerden grote groepen mensen door kleine uitgangen naar buiten te komen, met dodelijke gevolgen.
De theorie dat mensen die snel weg willen komen zorgen dat een groep zich juist langzamer voortbeweegt, was tot nog toe echter alleen een vermoeden en nog niet eerder getest.
‘Er komt een moment dat we een grieppandemie niet kunnen voorkomen’
Ron Fouchier staat aan de frontlinie in de strijd tegen de griep. Met nieuwe vaccins wil hij ons beschermen tegen toekomstige pandemieën.
Fysiek contact
Iker Zuriguel en zijn collega’s van de universiteit van Navarra in Spanje hebben het experimenteel uitgezocht. Zij zetten 95 vrijwilligers in een kamer en vroegen hun driemaal de ruimte te verlaten, steeds op een andere manier. De eerste keer moest fysiek contact worden vermeden, de tweede keer was licht lichamelijk contact wel toegestaan en de derde keer mochten de deelnemers elkaar voorzichtig duwen. Naarmate de vrijwilligers ruwer met elkaar omgingen, duurde het steeds langer tot alle mensen de ruimte hadden verlaten.
‘Mensen raken komen vast te zitten in de deuropening’, zegt Zuriguel. ‘Dat kan gevaarlijk zijn.’
Schapen zijn handig
Daarna namen zij een kudde hongerige schapen. ‘Schapen zijn hierbij erg handig,’ zegt Zuriguel. ‘Zij zijn gewend elkaar te duwen voor eten.’
Schapen bewegen sneller wanneer het warm is. Daarvan konden de onderzoekers handig gebruikmaken. Zij vergeleken de tijd waarmee de groep schapen door een opening kwam op warme en koele dagen. Zoals verwacht verplaatsten individuele schapen zich sneller wanneer het warm was, maar duurde het langer voordat de hele groep door de opening was.
Uit een derde experiment bleek dat hetzelfde effect optreedt bij glazen knikkers.
Gevaar goed inschatten
‘Bij voorgaande experimenten mochten de vrijwilligers elkaar niet duwen’, zegt Zuriguel. Wanneer gegevens van die experimenten worden gebruikt bij rampensimulaties, wordt het gevaar niet realistisch ingeschat. Ons onderzoek kan bijdragen aan het ontwerpen van betere ontsnappingsmogelijkheden.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: