December: feestmaand, eetmaand. En helaas is brandend maagzuur dan nooit ver weg. Arts Jeroen Schuitenmaker deed er aan de Universiteit van Amsterdam onderzoek naar en komt met een verbluffend makkelijke oplossing: slaap op de linkerzij.
Wat is brandend maagzuur precies?
‘Wanneer maagzuur terugstroomt in de slokdarm, de zogenoemde reflux, kun je last krijgen van ‘brandend maagzuur’. Dat levert een vervelend branderig gevoel op achter het borstbeen en in de keel. Dat heeft iedereen weleens, bijvoorbeeld na het eten van een vette maaltijd, of bij het bukken om de veters te strikken. Daar is niets mis mee, het maagzuur stroomt vanzelf terug in de maag.
Sommige mensen hebben er vaker last van. Dat kan bijvoorbeeld zijn vanwege een maagklepje dat niet goed meer sluit, of omdat er een breukje in het middenrif zit. Dat is een vlies dat de borst van maag en darmen scheidt. Als dat rif niet meer goed aansluit op het maagklepje, heb je meer kans op brandend maagzuur. Andere belangrijke oorzaken zijn overgewicht en roken.’
Ieder mens een persoonlijk dieet
Gezondheidseconoom Milanne Galekop onderzocht gepersonaliseerde diëten. Zijn die echt de moeite en de kosten waard?
Je rookt toch niet met je maag?
‘Ha, nee, maar uit onderzoek blijkt dat als gevolg van roken het maagklepje ontspant. Daardoor sluit het minder goed af.
Overgewicht is nadelig omdat het overtollig vet op de maag drukt, waardoor het zuur er eerder uitloopt. Vet eten is lastiger te verteren. Daar is het nodige zuur voor nodig. Als je veel vet hebt gegeten, heb je een volle maag met veel zuur.’
Wat heeft u precies onderzocht?
‘Ik ben op zoek gegaan naar de behandelmogelijkheden tegen brandend maagzuur. In mijn literatuuronderzoek stuitte ik op een klein, oud onderzoek uit de jaren tachtig. Daarin werd geconcludeerd dat slapen op de rechterzij leidde tot meer maagzuur in de slokdarm. Daar is wetenschappelijk verder nooit iets mee gedaan. Ik wilde dat nu eens goed uitzoeken. Zou slapen op de linkerzij leiden tot minder brandend maagzuur?
Om daar achter te komen heb ik honderd mensen bereid gevonden om ’s nachts een apparaatje op de borst te plakken, dat ging trillen als ze op de rechterzij keerden. Zodat ze weer naar hun linkerzij zouden keren. Bij de helft van de deelnemers trilde het apparaatje de hele nacht, bij de andere helft, de controlegroep, alleen de eerste twintig minuten van de slaap. Die groep sliep dus grotendeels ‘normaal’: links, op de rug, en rechts. Zo kon ik het effect van het linkerzij slapen op het brandend maagzuur goed meten.
Ik vroeg alle deelnemers om aan te geven wanneer en hoeveel last ze ervan hadden. In een latere studie plaatste ik een slangetje in de slokdarm van de deelnemers, zodat ik ook daadwerkelijk kon zien hoeveel zuur er feitelijk in de slokdarm stroomde.’
En?
‘Slapen op je linkerzij leidt inderdaad tot minder brandend maagzuur. 44 procent van de deelnemers uit de eerste groep, waarbij het apparaatje de hele nacht trilde bij rechterzijslaap, had minder klachten. Bij de controlegroep was dat slechts 24 procent.
Let wel, dat betekent niet dat de linkerzijslaap het ei van Columbus is. Maar er is nu wel wetenschappelijk aangetoond dat slapen op je linkerzij helpt bij het voorkomen van brandend maagzuur. Het is goed dat dat bekend wordt. Niet alle artsen zijn daarvan op de hoogte.’
Wat is het geheim van die linkerzij?
‘De maag bevindt zich aan de linkerkant van de buik, de lever zit rechts. Als je op je linkerzij gaat liggen, ligt de maag onder en is het dus lastiger voor het zuur om naar boven de slokdarm in te stromen. Zo simpel is het. Left is right.’
Wat raadt u de lezer aan met de komende kerstborrels, kerstdiners en oliebollen?
‘Allereerst, geniet ervan. Als je gevoelig bent voor brandend maagzuur, eet en drink dan met mate. Zorg verder dat er zoveel mogelijk tijd zit tussen je laatste eet- of drinkmoment en je bedtijd, zodat het voedsel al uit de maag is als je in bed stapt. In bed helpt een verhoogd kussen, zodat je borst hoger ligt dan je buik en het zuur niet makkelijk de slokdarm instroomt. En dan natuurlijk: slaap op je linkerzij.
Als dat niet helpt, kun je eventueel een maagzuurbinder nemen. Zoals de Rennie. Dat is eigenlijk niet meer dan een krijtje met een smaakje eraan. Dat lost op in het maagzuur, dat daardoor geneutraliseerd wordt. Als leefstijlaanpassingen of een maagzuurbinder niet werken, kan de huisarts op proef een maagzuurremmer voorschrijven.
Maagzuurremmers werden in de jaren zeventig ontdekt. Dat was toen een revolutionaire ontdekking. Tot die tijd hadden veel mensen last van een maagzweer, vaak als gevolg van een maagbacterie. Dat is eigenlijk een wondje aan de maagwand, die door het zuur steeds groter wordt. Dat leidde in die tijd wel eens tot maagoperaties, die niet zonder risico zijn. Door de uitvinding van de maagzuurremmer is dat nu verleden tijd.’
Misschien een beetje rigoureus, maar helpt een vinger in de keel?
‘Dat raad ik absoluut af bij brandend maagzuur. Dan komt er alleen maar meer zuur naar boven en dat is schadelijk voor de slokdarm. Drink desnoods warme melk, dat maakt de maag iets minder zuur.’
