Na ruim tien jaar levert de Sloan Digital Sky Survey III de grootste digitale afbeelding van de nachtelijke hemel ooit. De makers zijn al begonnen aan metingen voor een afgeleide 3D-versie.
Miljoenen telescoopopnamen ter grootte van 2,8-megapixel vormen samen een terapixelbeeld dat je slechts kunt zien als je een muurtje van een half miljoen HD-televisies bouwt. Bij de jaarlijkse bijeenkomst van de American Astronomical Society in Seattle presenteerden de makers het resultaat van het project. De gedetailleerde kaart zal voor toekomstige generaties astronomen een belangrijk hulpmiddel zijn, net zoals bijvoorbeeld de kaart die astronomen in de jaren vijftig publiceerden op basis van foto’s gemaakt met de Palomar Observatory tientallen jaren was.
Met de meetgegevens van het nieuwe project zijn er al een half miljard astronomische voorwerpen gevonden, waaronder sterren, asteroïden, sterrenstelsels en verre quasars.Tegelijk met de gigantische afbeelding publiceren de makers ook een lijst met precieze posities, kleuren en vormen van al die voorwerpen. Daartoe behoort ook Hanny’s Voorwerp, ontdekt door de Nederlandse basisschoolonderwijzeres Hanny van Arkel. Van dat object heeft nu de ruimtetelescoop Hubble een mooie opname gemaakt, die eveneens tijdens het congres in Seattle is gepresenteerd.
Ondertussen meten de instrumenten van het SDSS-project de lichtspectra van een miljoen sterrenstelsels die op de afbeelding zijn gevonden. Uit die spectra leiden ze hun afstand van af. Binnen vier jaar moet dat een driedimensionale sterrenstelselkaart opleveren.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Aan het SDSS-consortium doen instituten en laboratoria van over de hele wereld mee. De gegevens zijn beschikbaar, voor sterrenkundigen en het publiek, op de website www.sdss3.org/dr8.
