Dit is de scherpste foto die we ooit hebben gemaakt van het oppervlak van de zon. Het kiekje is geschoten met de Daniel K. Inouye-zonnetelescoop (DKIST) op Hawaï, de grootste zonnetelescoop ter wereld.
Het honingraatachtige patroon dat je op de foto ziet, bestaat uit ‘cellen’ van plasma die over het oppervlak van de zon kolken en warmte uit de binnenste kern onttrekken. Het heldere midden van elke cel laat zien waar het plasma naar het oppervlak stijgt. De donkere randen tonen waar het plasma weer dieper in de zon wegzakt. Elke cel is honderden kilometers lang – zo groot als Frankrijk of zelfs groter.
Kleinste details
De resolutie van de foto is meer dan vijf keer zo hoog als die van beelden van de op een na beste zonnetelescoop, meldt DKIST-directeur Thomas Rimmele tijdens een persconferentie. De kleinste zichtbare structuren op dit plaatje zijn slechts dertig kilometer breed.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
‘We zien hier de kleinste details van het grootste object in ons zonnestelsel’, aldus Rimmele. ‘Iets waarvan we dachten dat het een enkel lichtpuntje was, één structuur, blijkt nu te bestaan uit vele kleinere structuren.’ Dit is de eerste keer dat we zulke kleine structuren hebben kunnen observeren.
Het begin
De video hieronder toont het zonoppervlak gedurende tien minuten, versneld tot een video van 15 seconden. Het gebied dat er te zien is, beslaat ongeveer 200 miljoen vierkante kilometer.
Dit is nog maar het begin. De telescoop schoot het beeld en de video op de eerste dag dat het apparaat onze ster observeerde, 10 december 2019. Verschillende andere wetenschappelijke instrumenten moeten nog worden geïnstalleerd. Binnen zes maanden zal de DKIST-telescoop in staat zijn om niet alleen foto’s van de kleine gebieden op de zon te maken, maar ook om de magnetische velden van deze gebieden te meten, zegt Rimmele.
Raadsels
Rimmele hoopt dat die metingen zullen onthullen waarom de ijle buitenste laag van de zon, de corona, veel heter is dan het oppervlak. ‘Magnetische velden op de kleinste schalen vormen de sleutel die dit mysterie kan oplossen.’
De DKIST-telescoop moet ons ook helpen om zonsuitbarstingen te voorspellen. Wanneer zo’n uitbarsting plaatsvindt, zwiept de zon plasma richting de aarde. Zo’n golf van geladen deeltjes kan schadelijk zijn voor satellieten en het elektriciteitsnet.
