De aarde had afgelopen maandag 13 uur lang een nieuwe maan. Althans: dat dachten we. Kort daarop ontdekten sterrenkundigen namelijk dat de nieuwe kleine planetoïde die ze in een baan om de Aarde hadden waargenomen eigenlijk de ruimtetelescoop Gaia was.
In de plaats Cambridge in de Amerikaanse staat Massachusetts zit een instituut dat een archief bijhoudt van alle kleine ruimterotsjes aan onze hemel en dat nieuwe waarnemingen van over de hele wereld publiceert. Maandagochtend 27 april publiceerde een medewerkers van dit zogeheten International Astronomical Union’s Minor Planet Centre (MPC) een beschrijving van een nieuwe planetoïde die de naam ‘2015 HP116’ meekreeg. Deze planetoïde leek een doorsnede te hebben van ongeveer een meter en werd de week ervoor gespot in een geostationaire baan door de Pan-STARRS telescoop in Hawaï.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
De medewerker, Gareth Williams, analyseerde de maan en berekende dat het object in de zwaartekracht van het aarde-maan-systeem zou blijven zitten tot maart 2019. Dat zou het voorwerp tot een tijdelijke maan van de aarde maken, iets dat overigens geen unicum is. Computersimulaties wijzen uit dat de aarde vermoedelijk honderden van dat soort kleine maantjes heeft. Eén daarvan, de maan ‘2006 RH120’, werd een jaar eerder nog in een baan om de aarde waargenomen.
Probleem
Er is alleen één probleem. Het blijkt dat dit object eigenlijk de ruimtetelescoop Gaia is van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Gaia is op dit moment bezig om een miljoen sterren in de Melkweg in kaart te brengen. Daarom trok de MPC slechts 13 uur nadat ze hun ontdekking van nieuwe maan 2015 HP116 wereldkundig hadden gemaakt, hun ontdekking alweer in. ‘Deze dingen bestaan daadwerkelijk, maar dit is er helaas niet een van’, zegt Williams.
Rond de aarde zweeft allerlei ruimterommel, van afgedankte satellieten tot overgebleven raketonderdelen. Daarom voert de MPC standaard een aantal checks uit die kunstmatige objecten uit hun resultaten moeten filteren. ‘Om onduidelijke reden, kwam dit niet naar boven in onze checks’, zegt Williams. Maar nadat hij de ontdekking had geplaatst op de website van de MPC deed hij de berekening opnieuw en kreeg ditmaal wel onmiddellijk Gaia als resultaat. Een mogelijke verklaring voor de verwarring is het feit dat het object in de waarneming van Pan-STARRS minder helder was dan waarnemingen van Gaia normaal gesproken zijn.
Niet voor het eerst
Als dit verhaal je bekend in de oren klinkt, dan kan dat kloppen. Dit is namelijk niet de eerste keer dat zoiets voor komt. In 2007 kwam de MPC met een waarschuwing dat het object ‘2007 VN84’ richting aarde vloog met een baan waarbij deze de aarde maar nét zou missen. Later bleek dat dit het ruimtevaarttuig Rosetta was, dat een fly-by langs de aarde uitvoerde om op die manier genoeg snelheid op te bouwen voor zijn historische rendez-vous met komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko van afgelopen jaar.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: