De eerste maanmissie van Rusland in bijna vijftig jaar is gelanceerd. Loena 25 moet landen bij de zuidpool van de maan. De missie wordt gezien als een poging van het land om te laten zien dat het nog steeds meedoet in de internationale ruimtevaartindustrie.
Update 21 augustus: De Loena 25-missie is mislukt. De lander is met hoge snelheid op het maanoppervlak neergestort.
Op 20 augustus verklaarde de Russische ruimtevaartorganisatie Roscosmos dat er sprake was van een ‘abnormale situatie’. Een korte motorstoot die de lander moest herpositioneren was ogenschijnlijk te lang doorgegaan. Daardoor knalde Loena 25 tegen het maanoppervlak en ‘hield hij op te bestaan’, aldus Roscosmos in een verklaring op Telegram.
Woensdag 23 augustus staat alweer de volgende maanlanding gepland. De Indiase lander Chandrayaan-3, gelanceerd op 14 juli, moet dan zachtjes neerkomen op de zuidpool van de maan. Als deze missie wel slaagt, zal India het eerste land zijn dat die regio van de maan verkent.
Rusland heeft in de nacht van vrijdag op zaterdag Loena 25 gelanceerd, de eerste Russische maanmissie in bijna vijftig jaar. Het is een belangrijke missie voor de Russische ruimtevaartindustrie, die al tientallen jaren in verval is. De missie wordt gezien als onderdeel van een Russische campagne om de internationale macht terug te winnen die de Sovjet-Unie ooit had.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Loena 25 vertrok in een Sojoez 2.1b-raket vanaf het Vostotsjny-Cosmodrome in het verre oosten van Rusland. De missie bestaat uit een lander met wetenschappelijke instrumenten die voornamelijk zijn ontworpen om de samenstelling en eigenschappen van maanstof te bestuderen. Het is de bedoeling dat de lander ongeveer 11 dagen na de lancering op de maan arriveert.
Menselijke exploratie
De naam van de missie verwijst direct naar de ruimtemissies van de Sovjet-Unie: Loena 24, de voorganger van deze missie, vond plaats in 1976. Loena 25 is in veel opzichten opmerkelijk vergelijkbaar met Loena 24. Alleen zal de huidige lander niet in de buurt van de evenaar van de maan neerkomen, zoals alle voorgaande Loena-landers deden. In plaats daarvan is het de bedoeling om te landen in de buurt van de zuidpool van de maan, een gebied dat vanwege de waterreservoirs van bijzonder belang is voor toekomstige menselijke exploratie.
Na Loena 24 begon de bloeiende ruimtevaartindustrie van de Sovjet-Unie in te zakken, tegelijkertijd met de laatste stuiptrekkingen van de ruimtewedloop van de Koude Oorlog. De ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1991 betekende dat Rusland een nieuw ruimteagentschap moest lanceren, Roscosmos, dat te kampen had met politieke chaos en financieringsproblemen. In de afgelopen decennia zijn er veel andere spelers bijgekomen die actief zijn in de ruimte. Nu is er een nieuwe ruimterace naar de maan gaande, maar Rusland heeft niet meer de voorsprong die de Sovjet-Unie ooit had.
Make Russia Great Again
‘Het lijkt op Make Russia Great Again. Het gaat om het terugwinnen van terrein dat de Sovjet-Unie had en om het doen herleven van iets van die vroegere glorie’, zegt techniek- en wetenschapshistoricus Andrew Jenks van de California State University in Long Beach in de VS. ‘Er staat nogal veel op het spel bij deze lancering, namelijk de vraag of Rusland the right stuff heeft om op het internationale toneel te laten zien dat het nog kan concurreren op een gebied waar het ooit een duidelijke leider was.’
Sinds de jaren tachtig hebben de Sovjet- en daarna de Russische ruimteprogramma’s vele spraakmakende mislukkingen gekend: een lange reeks ontplofte raketten, een spaceshuttle-kopie die maar één keer gelanceerd werd en een geplande Marsmissie die nooit verder kwam dan een baan om de aarde.
Mislukking waarschijnlijk
Dat alles bij elkaar weerhoudt sommigen in de ruimtevaartindustrie ervan om optimistisch te zijn over Loena 25. ‘Ik hoop dat ze slagen, maar als ik zou moeten wedden, is een mislukking waarschijnlijker’, zegt Jenks. ‘Het ruimteprogramma is bijna continu mislukt.’
Als het lukt, zal het een belangrijke mijlpaal zijn voor Rusland, die de weg vrijmaakt voor een geplande permanente maanbasis in samenwerking met China. Het zou ook de noodlijdende Russische ruimtevaartsector nieuw leven kunnen inblazen. Die sector lijdt onder de brain drain en het verlies van internationale samenwerkingen door de oorlog in Oekraïne.
‘Ik denk dat het een echte oppepper zou zijn voor het moreel van de duizenden mensen die de infrastructuur van de Russische ruimtewetenschap vormen’, zegt Jenks. ‘Maar moreel kun je niet eten of ombouwen in een ruimtevaartprogramma. Ik zie niet in hoe één succesvolle missie de dynamiek kan veranderen van een verslechterde, duidelijk niet werkende infrastructuur voor de productie van ruimtetechnologie.’
