Ruimtesonde Hope is de manen Deimos en Phobos van Mars dichter genaderd dan enige andere sonde ooit tevoren. Daardoor beschikken astronomen nu over ongekende beelden en gegevens die licht werpen op de ware oorsprong van de manen.
Deimos staat in de schijnwerpers. De ruimtesonde Hope, onderdeel van de Emirates Mars Mission (EMM), is op slechts 100 kilometer langs het oppervlak van deze kleine Marsmaan gevlogen. Tijdens die scheervlucht deed de sonde buitengewoon gedetailleerde waarnemingen.
Hope werd in juli 2020 gelanceerd en betrad in februari 2021 een baan om Mars. De sonde heeft foto’s gemaakt en ultraviolet- en infraroodwaarnemingen verricht van Deimos en Phobos, de twee manen van de rode planeet. Dat leverde gegevens op over delen van Deimos die nooit eerder in detail zijn onderzocht.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
De metingen werpen licht op de vorming van beide manen. ‘We weten niet zeker hoe de manen zijn ontstaan’, zegt EMM-onderzoeksleider Hessa Al Matroushi in een persverklaring. ‘Volgens een oude theorie zijn het gevangen planetoïden, maar er zijn nog onopgeloste vragen over hun samenstelling.’
De nieuwe waarnemingen van beide manen maken de oude verklaring onwaarschijnlijk. Qua samenstelling lijken ze namelijk meer op Mars dan op een doorsnee planetoïde. Dat wekt de indruk dat ze ofwel uit Mars zelf, of uit hetzelfde reservoir van planetair materiaal zijn ontstaan.
Brede baan
Hope bevindt zich in een unieke positie om Deimos in detail te observeren. De meeste ruimtevaartuigen die we naar Mars sturen, draaien vrij dicht om de planeet heen. Daardoor kunnen ze nauwkeurige observaties van het oppervlak doen. Deimos bevindt zich echter gemiddeld op 23.460 kilometer van Mars. Dat is veel te ver voor dergelijke sondes om de maan in detail te bestuderen.
Hope beschrijft een brede baan om Mars: de sonde bevindt zich altijd tussen 20.000 en 43.000 kilometer van de rode planeet. Op die manier kan hij in één keer grote delen van de atmosfeer waarnemen. En daardoor kon hij dus ook Deimos van dichtbij bekijken.
In de loop van 2024 staan nog enkele bezoeken aan deze maan gepland. Oorspronkelijk zou de missie slechts één Marsjaar duren, wat neerkomt op bijna twee aardse jaren. De Verenigde Arabische Emiraten hebben onlangs echter aangekondigd dat de missie met nog een aards jaar zal worden verlengd.
