Robbert Dijkgraaf: ‘Het is nog nooit zo spannend geweest’

Robbert Dijkgraaf stelt zich in toenemende mate elitair op. Sinds hij directeur van Princeton is, lijkt hij het gevoel met de realiteit te hebben verloren. Om termen als ‘laf” te gebruiken in een interview als dit, over wetenschappelijke ontwikkeling, zet wetenschapsdenkers voor schut, en dat deugt niet. Ik open dan ook een tegenaanval door te zeggen dat Robbert Dijkgraaf zijn eigen elitaire psychologische inslag projecteert op de Nederlandse universitaire wereld, sinds zijn avontuur in Princeton in de Verenigde Staten is begonnen. Want hoe is om hem inhoudelijk te zien volharden in het ‘geloof van een Big Bang Heelal’? Terwijl er zijn al zoveel voorbeelden beschikbaar zijn van in aanzien staande wetenschappers, van zowel binnen als buiten de institutionele muren, die wijzen op een totaal andere mogelijke oorsprong en dynamiek van het heelal. Robbert Dijkgraaf, de ‘dominee van de Big Bang-leer’, Robbert Dijkgraaf de ‘bevlogen snaartheoreet’ (van een theorie die ook gewoon ook van een Big Bang Heelal uitgaat, en dat zonder significant bewijs, en zelfs van parallelle heelallen, al helemaal zonder bewijs), is verzeild geraakt in een wetenschapswereld van egocentrische Amerikaanse verkokering en propaganda. En denk nu maar niet dat een groter volume wetenschapsgeld dat kan redden. Sterker nog: Er wordt veel geld verspild aan de promotie van de Big Bang-theorie. En dat terwijl de kosmische inflatie-theorie aan steeds grotere kritiek is komen bloot te staan. De Physical Review Letters is steeds meer aan censuur gaan doen: Big Bang afwijkende zienswijzen (ook al zijn die theoretisch onderbouwd en ondersteund door experimenten en waarnemingen) worden steeds meer geweerd door editors. En neem bijvoorbeeld ook maar eens het Arxiv-archief, waarbij endorsers risico’s mijden uit eigen belang, of uit angst om vergissingen te begaan die hun loopbaan schaden. Veel is hier al over geschreven in de pers, maar de wetenschappelijke instituties graven zich toch steeds dieper in. De wetenschapspolitiek is een technocratische machine geworden, zonder gevoel voor creativiteit van nieuwe zienswijzen, en een juist systeem om dat te kanaliseren, en helaas met verharding van denkbeelden om de macht van het geld uit te baten. Op die manier brengen we ‘het grote en kleine’ niet samen Robbert Dijkgraaf! Integendeel: Mondiale wetenschap zal zich op den duur gaan verplaatsen naar buiten de institutionele muren en naar vrije archieven. De macht van het mondiale internet zal daarbij de opponent van institutionele wetenschap zijn. Op een aantal fronten (medisch, politiek en technologisch) is dat al gaande: Institutionele wetenschap is niet altijd meer te vertrouwen aangaande de beste oplossing.

Het onderhavige artikel in New Scientist heb ik gevonden door in Google de zoekterm: ‘buiten-institutionele natuurkunde’ in te toetsen, dit omdat dit op mij betrekking heeft. De kritiek van Dan Visser op de institutionele wetenschap deel ik geheel, hoewel zijn duidelijk ongeloof in de Big Bang en Inflatietheorie een andere zaak is. Mijn belangrijkste kritiek betreft inderdaad de starre organisatie van de wetenschap, waardoor een elitair denken een steeds grotere isolatie veroorzaakt ten opzichte van het overgrote deel van de denkende mensheid. Het gevaar dat hierdoor kan ontstaan kunnen we op het ogenblik zien op een geheel ander terrein van organisatie, namelijk die van de bancaire wereld. Een te sterke isolatie ten opzichte van een veel groter deel van de wereld kan leiden tot een blindheid voor de daar heersende inzichten. Een tweede punt van kritiek, dat Robbert Dijkgraaf zich zou kunnen aantrekken, betreft de primaire positie die de wiskunde de laatste honderd jaar heeft veroverd in de naturkundige beschrijving. Dit wil niet zeggen dat we de wiskunde kunen missen bij de verwerking van de kwantitatieve gegevens van een onderzoek, maar wiskunde blijfr een andere wetenschap dan de natuurkunde. Als we niet uit kunnen gaan van een (intuitief) vertellend verhaal zal de puur wiskundige beschrijving verworden tot een ondoorgrondelijk moeras dat misschien alleen nog door computers kan worden behandeld. Voor verduidelijking kan ik slechts verwijzen naar mijn site-adres: home.kpn.nl/hvkcom17 onder de naam ‘Access to a pure physical understanding of gravitation’ met als onderwerp het rapport: ‘New look at physical forces – test of an alternative modl’.