Er zijn vier Zuidelijke reuzenhoornaars gesignaleerd in Noord-Spanje. Als deze van oorsprong Aziatische soort zich verspreidt, kunnen inheemse insecten in het gedrang komen.
Zuidelijke reuzenhoornaars, een inheemse soort uit Azië, zijn voor het eerst waargenomen in Europa. Dat leidt tot bezorgdheid over hun mogelijke impact op inheemse insecten.
Tussen 2022 en 2023 ving het team van insectenonderzoeker Omar Sánchez Fernández van de Universiteit van Oviedo in Spanje per ongeluk vier reuzenhoornaars in wespenvallen in Asturië, in het noorden van Spanje. Uit een genetische analyse bleek dat de vier vrouwelijke werksters die ze vingen Zuidelijke reuzenhoornaars (Vespa soror) waren. Dat schrijven de onderzoekers in het wetenschappelijk tijdschrift Ecology and Evolution.
‘Ik probeer robots te ontwikkelen die ook echt een nieuwe stap maken’
Hoe werkt vliegen? Dat lijkt een simpele vraag, maar voor luchtvaarttechnicus en bioloog David Lentink is het een levenslange zoektocht.
‘Hoewel imkers in het gebied ons hadden verteld dat ze vreemde hoornaars hadden gezien, was het een verrassing om deze soort te ontdekken‘, zegt Sánchez.
Vreemde horzels
Zuidelijke reuzenhoornaars komen voor in warmere delen van Azië, in landen als China, India en Thailand. Hun werksters zijn tot 35 millimeter lang en de koninginnen kunnen wel 46 millimeter worden. Ze jagen op ongewervelde dieren zoals vlinders, sprinkhanen, honingbijen en andere wespensoorten. Ook staan kleine gewervelde dieren zoals gekko’s, op het menu.
De soort is nauw verwant aan de Noordelijke reuzenhoornaar (Vespa mandarinia), die in 2019 Noord-Amerika bereikte, maar daar nu lijkt te zijn uitgeroeid. Een andere Aziatische soort, de Aziatische hoornaar (Vespa velutina), is nu wijdverspreid in het grootste deel van Europa, nadat ze twee decennia geleden voor het eerst arriveerde. Hun impact als roofdieren van honingbijen en inheemse bijen is een groot probleem. Alleen al in Frankrijk worden de economische kosten van deze invasie geschat op meer dan 30 miljoen euro per jaar.
Niet superagressief
Als de Zuidelijke reuzenhoornaars zich ook over Europa verspreiden, kunnen ze ‘een grote predatiedruk uitoefenen op zeer belangrijke soorten‘, zegt Sánchez. Zo komt onder meer de Europese hoornaar (Vespa crabro) in het gedrang. Europese honingbijen (Apis mellifera) zouden ook getroffen kunnen worden, omdat ze geen verdediging hebben tegen de reuzenhoornaars uit Azië, zegt bioloog Benjamin Taylor van de Purdue-universiteit in de Amerikaanse staat Indiana.
Hoewel de steek van zuidelijke reuzenhoornaars zeker niet aangenaam is, en iets erger dan die van inheemse Europese soorten, zijn de dieren niet gevaarlijker voor mensen, zegt Taylor. ‘Ze zijn niet superagressief, tenzij ze benaderd worden.‘
Verstekeling
Sánchez en zijn collega’s vermoeden dat de hoornaar Spanje heeft bereikt als verstekeling in een vracht. Ze denken niet dat het insect al wijdverspreid is in de regio. ‘Waarschijnlijk zijn er maar een paar kolonies in de buurt van de plek waar we de hoornaar hebben gevonden‘, zegt Sánchez.
Maar het is belangrijk om snel te handelen, zegt hij. ‘Als ze niet op tijd worden uitgeroeid, denken we dat ze zich kunnen verspreiden over het noorden van Spanje en de Europese Atlantische kust, zoals al is gebeurd met Vespa velutina‘, aldus Sánchez.
De beste manier om de soort in dit vroege stadium te bestrijden, is door nesten te verwijderen. Deze hoornaar bouwt het nest echter ondergronds, waardoor deze moeilijk te vinden zijn, zegt Sánchez. ‘We zijn momenteel bezig met het zoeken naar nesten en het monitoren van nabijgelegen gebieden om te proberen de kolonies onder controle te krijgen en te lokaliseren.‘
