Slecht nieuws voor iedereen die Mars zou willen verkennen: een retourtje naar de rode planeet levert astronauten een stralingsdosis op die grenst aan de acceptabele limieten. Daarbij is de eventuele tijd die de marspioniers doorbrengen op het planeetoppervlak niet eens meegerekend.
Bron: Nasa/JPL-Caltech/Rex
Wetenschappers constateerden uit meetgegevens van marsrover Curiosity dat de stralingsdosis die astronauten ontvangen tijdens een reis naar Mars de toegestane waarde nadert. Deze waarde is door Nasa vastgesteld om de gezondheid van astronauten te waarborgen.
Kosmische straling, die bestaat uit energetische geladen deeltjes, kan biologisch weefsel behoorlijk beschadigen. Op aarde beschermen de atmosfeer en het aardmagnetische veld ons voor het grootste deel van de straling, maar astronauten moeten het zonder dit schild stellen.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Voorheen was echter niet bekend hoeveel hoger de stralingsdosis voor marspioniers zou zijn. Hoewel onderzoekers wel weten hoeveel kosmische straling in de vrije ruimte bestaat, zijn astronauten enigszins beschermd door hun ruimtevoertuig. Om na te gaan hoeveel straling een ruimtevoertuig doordringt, gaf Nasa de marsrover Curiosity een stralingsdetector mee. Deze registreerde gedurende de reis naar Mars de stralingsniveaus binnen de capsule waarin Curiosity zich bevond.
Grensgeval
Inmiddels hebben Nasa-wetenschappers de gegevens vertaald naar een aantal sievert, een eenheid die aangeeft hoe groot het effect van straling op het menselijk lichaam is. Tijdens een retourreis naar Mars zouden astronauten blootstaan aan 0,662 sievert. Momenteel accepteert Nasa 0,6 tot 1,0 sievert voor vrouwelijke astronauten en 0,8 tot 1,2 sievert voor hun mannelijke collega’s. Met deze waarden lopen de astronauten gedurende hun leven drie procent meer kans op door straling veroorzaakte kanker.
De gemeten waarde ligt net boven de ondergrens voor vrouwen en nabij de ondergrens voor mannen. Mochten de astronauten eerder tijd in de ruimte hebben doorgebracht, bijvoorbeeld in het ISS, zou de totale stralingsdosis de grens dus overschrijden. Ook als de astronaut wat tijd op het marsoppervlak doorbrengt, zou dat een onacceptabele dosis opleveren.
Planeetverkenning
Onderzoeksleider Cary Zeitlin meldt dat Nasa de stralingsdosis kan verlagen door het ruimtevoertuig een extra beschermingslaag te geven, maar dat zou ook extra gewicht opleveren en zo weer problemen met zich meebrengen. ‘De beste manier is om er sneller te komen’, zegt Zeitlin.
Momenteel meet Curiosity’s detector de stralingsniveaus op het oppervlak van Mars. Zeitlin hoopt binnenkort de resultaten daarvan te delen. Astrobioloog Lewis Dartnell, die niet bij onderzoek betrokken was, benadrukt het belang van dit onderzoek. ‘We begrijpen de biologische effecten van dit soort straling nog niet helemaal’, zegt Dartnell. ‘Metingen van het Marsoppervlak zullen dus cruciaal zijn om te begrijpen welk risico mensen daar lopen.’