Een reis naar Mars zou kunnen leiden tot verminderde cognitieve vaardigheden bij astronauten, omdat kosmische straling hersenschade kan opleveren. Dat rapporteren onderzoekers van de universiteit van Californië in het vakblad Science Advances.
Het plannen van een reisje naar Mars gaat toch al niet zonder slag of stoot. Blootstelling aan kosmische straling, die afkomstig is van bijvoorbeeld ontploffende sterren in de verre ruimte, kan leiden tot kanker. De nieuwe studie doet daar nog een schepje bovenop. Uit onderzoek met muizen blijkt nu dat de straling ook kan leiden tot een vermindering van cognitieve vaardigheden.
Straling
De onderzoekers bestraalden laboratoriummuizen met straling die vergelijkbaar is met de kosmische variant, gemaakt van geladen deeltjes zuurstof en titanium. Zes weken later testten ze het geheugen van de muizen. Voor de test maakten de onderzoekers gebruik van de natuurlijke nieuwsgierigheid van de dieren. Wanneer muizen een nieuw object voor hun neus geplaatst krijgen, gaan ze direct op onderzoek uit om het object te leren kennen. Wanneer ze het nieuwe object eenmaal hebben verkend en eraan zijn gewend, zullen we het links laten liggen. Bij deze test plaatsten de onderzoekers twee identieke speeltjes voor de muis. Nadat de muis de speeltjes had verkend, werd een van de twe speeltjes vervangen door een nieuw object. Als de muizen nog wisten dat ze het eerste speeltje hadden besnuffeld, hadden ze veel meer interesse in dit nieuwe en onbekende object dan in het al bekende speeltje. Echter, een muis die straling had opgelopen, bleek evenveel interesse te tonen voor het nieuwe en het oude object. Het lijkt er dus op dat het diertje geen goede herinnering had van wat hij eerder had besnuffeld.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Hersenschade
De onderzoekers gingen na wat in het muizenbrein was veranderd door de straling. Bestraalde muizen blijken minder vertakkingen te hebben in hun dendrieten, de uitlopers van een zenuwcel waar elektrochemische signalen doorheen reizen. Een afname van deze vertakkingen is gerelateerd aan hersenziekten zoals Alzheimer. Mensen met vergelijkbare beschadigingen zouden moeite ondervinden bij het onthouden van informatie, en het maken van ruimtelijke inschattingen.
Marsmissie
‘Dit is slecht nieuws voor astronauten die twee tot drie jaar zouden doen over hun retourreis naar Mars’, zegt stralingsbioloog en neurowetenschapper Charles Limoli in een persverklaring. Astronauten met verminderde cognitieve vaardigheden zouden een missie zelfs in gevaar kunnen brengen. Gelukkig zijn er wel maatregelen te nemen tegen de gevaarlijke straling. Marsorganisatie kunnen hun ruimtevoertuigen een extra beschermingslaag geven om straling te weren (hoewel dat ook weer extra gewicht met zich meebrengt). Alternatief kunnen de astronauten veel fysieke en mentale activiteiten ondernemen, omdat een erg actief brein minder snel afbreekt.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees ook: