Na jaren van voorbereiding is de Australian SKA Pathfinder (ASKAP) op 5 oktober 2012 officieel in werking getreden.
De radiotelescoop bestaat uit 36 schotels op een afgelegen terrein in West-Australië. ASKAP is een voorloper van de Square Kilometer Array, een gigantische radiotelescoop waarvoor antennes in Australië en Zuid-Afrika zullen worden geplaatst. Op zijn beurt is onder meer het Lofar-project van Astron, in noordoost Nederland, een voorganger van ASKAP.
De meetsignalen van de schotelantennes van ASKAP, elk met een doorsnede van twaalf meter, kunnen samen een ‘snapshot’ van de hemel opleveren ter grootte van 150 keer het oppervlak van de Volle Maan. Daartoe hebben de ingenieurs in Australië een techniek ontwikkeld die ze phase array feed noemen en die de opnametijd flink inkort. De schotels leveren elke twee seconden een hoeveelheid gegevens die een dvd vult. Daarom moeten de softwaresystemen de gegevens synchroon met de waarnemingen verwerken en vastleggen.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
In 2013 kan de ASKAP gaan inzoomen op verre sterrenstelsels. Astronomen hopen dat ze met de telescoop meer informatie verwerven die helpt bij het oplossen van de grote raadsels in de sterrenkunde, zoals donkere materie, donkere energie en het ontstaan van de eerste sterren en sterrenstelsels.
De veel krachtiger Square Kilometer Array moet vanaf 2020 nog preciezer de hemel kunnen bestuderen. Die telescoop zal vijftig keer krachtiger zijn dan bestaande radiotelescopen, en tienduizend maal sneller metingen kunnen uitvoeren.
