De James Webb-ruimtetelescoop heeft een vreemd en ongewoon beeld van Saturnus vastgelegd, met als doel om kleinere objecten en structuren te onderscheiden.
Saturnus is door de James Webb-ruimtetelescoop (JWST) vastgelegd als een spookachtige bol, met ringen die helderder schijnen dan ooit tevoren. Drie manen, Dione, Tethys en Enceladus, zijn ook zichtbaar.
‘Het is in geen enkel opzicht een vertrouwd beeld van Saturnus’, zegt planeetwetenschapper Leigh Fletcher van de Universiteit van Leicester in het Verenigd Koninkrijk. ‘In de atmosfeer zie je niet de strepen die kenmerkend zijn voor Saturnus op diepere niveaus. Dat komt omdat de specifieke golflengte die we hebben gekozen een golflengte is waarbij het methaangas in de atmosfeer van Saturnus bijna al het zonlicht absorbeert. Dus het ziet er echt heel donker uit.’
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Het beeld is gebaseerd op waarnemingen van de planeet in het nabij-infrarood (NIR). JWST’s infrarooddetectoren zullen, zo hoopt Fletcher, kleine en zwakke structuren in Saturnus’ atmosfeer, ringen en manen onthullen die eerdere missies, zoals de Cassini-sonde, gemist hebben. Cassini fotografeerde Saturnus voor het laatst in 2017. Sindsdien kantelt de planeet zijn ringen langzamerhand zo dat ze vanaf de aarde steeds dunner lijken. Saturnus is op weg naar het gedeelte van zijn dertigjarige planeetbaan waarbij beide polen evenveel zonlicht ontvangen. Op dat punt zijn de ringen vanaf de aarde gezien het dunst en dus het lastigst te zien.
‘Het lijkt op de herfst-equinox, ofwel de nachtevening op aarde, waarbij de nacht even lang is als de dag, dus het is hoog tijd om nog eens naar het Saturnusstelsel te kijken’, zegt Fletcher.
IJskorrels
Het ongewone uiterlijk van Saturnus wordt ook deels veroorzaakt door infraroodgevoelige aërosolen hoog in de stratosfeer, die de planeet een vlekkerig uiterlijk geven in plaats van de typische bandstructuur, aldus Fletcher. De helderwitte ringen zijn het resultaat van extreem reflecterende ijskorrels die het zonlicht weerkaatsen.
Fletcher en zijn collega’s zullen het beeld gebruiken als vergelijkingspunt met latere beelden. Het zal ook helpen bij het bestuderen van een lange belichting van Saturnus en zijn omgeving, vergelijkbaar met een korte film, zodat kleinere bewegende objecten en structuren kunnen worden onderscheiden, zoals bijvoorbeeld de kleinere manen.
