Astronomen hebben een exoplaneet ontdekt rond de Ster van Barnard, een van de meest nabije sterren. De planeet is te warm om vloeibaar water of leven te herbergen.
Rond de Ster van Barnard, een van de buren van de zon, draait ten minste één planeet. Daarnaast zijn er nog drie andere mogelijke planeten waarvan het bestaan nog bevestigd moet worden.
Al sinds de jaren zestig zoeken astronomen naar planeten rond de Ster van Barnard. Deze ster staat op 5,96 lichtjaar afstand van de aarde en is daarmee de dichtstbijzijnde ster, op de zon en de drie sterren in het Alpha Centauri-systeem na.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Ster van Barnard b
In 2018 stelden onderzoekers rond deze ster een planeet te hebben gevonden die minstens drie keer zo groot was als de aarde. Ze noemden hem Ster van Barnard b. Een vervolganalyse toonde echter aan dat de signalen die op een planeet duidden, in feite werden veroorzaakt door een hogere activiteit van de ster.
Nu zeggen astronomen Jonay González Hernández van het Astrofysisch Instituut van de Canarische eilanden en zijn collega’s dat ze alsnog een Ster van Barnard b hebben gevonden. De massa van deze planeet is ongeveer 40 procent van die van de aarde. Ze publiceerden hun vondst in het vakblad Astronomy & Astrophysics.
Te warm
De exoplaneet staat veel dichter bij zijn ster dan alle planeten in ons zonnestelsel: hij voltooit een baan in iets meer dan drie aardse dagen. Hierdoor is het oppervlak te warm om vloeibaar water of leven te bevatten; het heeft een temperatuur van ongeveer 125 graden Celsius.
González Hernández en zijn team vonden de ster door te zoeken naar kleine schommelingen in de positie van de Ster van Barnard, veroorzaakt door de aantrekkingskracht van de planeet. Dat deden ze met behulp van het meetinstrument ESPRESSO op de Very Large Telescope in Chili.
De astronomen vonden ook aanwijzingen voor nog drie planeten die rond de ster draaien. Maar die signalen waren niet sterk genoeg om zekerheid te bieden. Er zijn meer waarnemingen nodig om dit te bevestigen.
Onbekende onbekenden
‘Dit zijn erg lastige metingen, omdat je te maken hebt met de activiteit van de ster en magnetische velden die met de ster meedraaien’, zegt astronoom Rodrigo Fernando Díaz van de Nationale Universiteit van San Martín in Argentinië.
González Hernández en zijn team hebben grondig gecontroleerd of hun waarnemingen daadwerkelijk bewijs zijn voor een planeet. Maar er kunnen altijd ‘onbekende onbekenden’ zijn, zegt Fernando Díaz. Om de ontdekking definitief te bevestigen, zijn gegevens van een andere telescoop nodig, wat jaren aan waarnemingen kan kosten.
