Door placebo’s voel je minder pijn, doordat ze de activiteit verlagen in hersengebieden die te maken hebben met emoties. Die ontdekking kan helpen om ze beter in te zetten.
Het grootste hersenscanonderzoek ooit naar placebo’s wijst erop dat ze inwerken op de systemen in ons brein die de emotionele aspecten van pijn verwerken. Dat kan verklaren hoe de pillen zonder werkzame stof ongemak kunnen verlichten.
Placebo-effect
Verwachtingen, suggesties en sociale signalen kunnen allemaal invloed hebben op het placebo-effect. Dat is het verschijnsel dat iemand minder last heeft van zijn of haar klachten na het gebruik van een nepgeneesmiddel waarvan diegene denkt dat het echt is. Maar hoe zo’n suikerpil of nepzalf beïnvloedt hoe de hersenen pijnsignalen verwerken, is onduidelijk.
Softies? Sneeuwvlokjes? Niks daarvan – Gen Z is superkrachtig, zegt deze neurowetenschapper
Niks sneeuwvlokjes. Volgens neurowetenschapper Eveline Crone zijn hedendaagse jongeren juist sterk in een extreem ingewikkelde tijd.
Om dat te onderzoeken, lieten Rotem Botvinik-Nezer van het Dartmouth College in New Hampshire (VS) en haar collega’s bijna proefpersonen mensen hun vingers tegen een matig pijnlijke hete elektrode houden. Zo raakten de proefpersonen gewend aan deze onprettige pijnprikkel.
Nepzalf tegen pijnprikkel
Vervolgens brachten de onderzoekers twee crèmes aan op verschillende vingers van de linkerhand van elke deelnemer. De ene was gelabeld als ‘Prodicaine, een effectief pijnstillend medicijn’ en de andere als ‘een controlecrème zonder effecten’. De twee crèmes waren eigenlijk precies hetzelfde: geen van beide had een pijnstillend effect.
Voordat ze de Prodicaine-crème opgesmeerd kregen, keken de deelnemers naar een korte video over hoe ze de crème moesten gebruiken, samen met een nepverklaring over hoe effectief het zalfje was. Ze kregen ook te horen over zogenaamde mogelijke bijwerkingen.
Hersenscan licht op
Na het insmeren met de zalf kregen de proefpersonen opnieuw iets heets tegen hun vingers, dit keer samen met een pijnlijke druk. De proefpersonen lagen tijdens dit proces in een MRI-scanner die hun hersenen in beeld bracht.
De deelnemers meldden minder pijn te voelen in de vingers die behandeld werden met de ‘Prodicaine-crème’ dan in de vingers met de controlecrème. De Prodicaine-crème beïnvloedde niet alleen hun perceptie van de pijn door hitte waaraan ze enigszins gewend waren geraakt, maar ook van de nieuwe mechanische pijn.
‘Deze studie heeft meer informatie opgeleverd over een belangrijke onbeantwoorde vraag over de overdracht van placebo-effecten,’ zeggen de onderzoekers. Eerdere studies suggereerden dat het effect niet altijd overdraagbaar is tussen verschillende soorten pijn, bijvoorbeeld van bevallingspijn naar pijn na de bevalling, maar dat is hier wel het geval.
Neurologische pijnhandtekening
Op de hersenscans zagen de onderzoekers reacties op de pijn in een netwerk van hersensystemen dat ze de ‘neurologisch pijnhandtekening’ hadden genoemd. Sommige leden van het onderzoeksteam hadden daarvan al eerder aangetoond dat dit netwerk reageert op fysieke pijn.
De Prodicaine-crème bleek geen invloed te hebben op de neurale activiteit van dit netwerk. Maar het verminderde wél de activiteit in een ander netwerk, dat betrokken is bij ‘betekenisgevende systemen’, zoals het reguleren van emoties.
