Proeven met muizen en konijnen laten zien dat een pil kan werken als een vaccin dat blaasontstekingen voorkomt. Zo kunnen terugkerende infecties van de urinewegen preventief behandeld worden zonder dat daar antibiotica aan te pas hoeven te komen.
Een pil die onder de tong oplost, beschermt muizen en konijnen tegen urineweginfecties. Als deze methode ook werkt bij mensen, kan dat het gebruik van antibiotica verminderen.
Meer dan de helft van de vrouwen loopt tijdens hun leven minstens één keer een blaasontsteking op. Ongeveer 5 tot 10 procent van de vrouwen gaat gebukt onder drie of meer van dit soort ontstekingen per jaar.
Kunnen fagen helpen in de strijd tegen antibioticaresistentie?
Faagtherapie kan de toegenomen antibioticaresistentie het hoofd bieden. Deze kleine virussen kunnen specifieke bacteriën doden.
Om deze terugkerende infecties te behandelen, schrijft de huisarts soms dagelijkse antibiotica voor. Dat voorkomt de groei van de E. coli-bacterie, die meestal verantwoordelijk is voor de ontstekingen.
Langdurig gebruik van antibiotica kan er echter toe leiden dat bacteriën er resistent tegen worden. Ook kunnen antibiotica gezonde populaties van darmbacteriën verstoren, wat leidt tot maag- en darmklachten.
Immuunsysteem trainen
Als alternatief voor antibiotica hebben biomedische wetenschappers Sean Kelly en Joel Collier van de Amerikaanse Duke-universiteit een vaccin ontwikkeld. Dit traint het immuunsysteem om blaasontstekingveroorzakende bacteriën te herkennen en te bestrijden. Om het immuunsysteem zover te krijgen, stelt het vaccin het bloot aan drie ketens van aminozuren die gewoonlijk te vinden zijn op het oppervlak van de ziekmakers.
Het vaccin wordt toegediend in de vorm van een tablet dat onder de tong oplost. Dit wekt een immuunrespons op in de urinewegen, doordat de slijmvliezen van de mond en van de urinewegen zoveel op elkaar lijken.
Succesvol pilletje
De pil is erg gebruiksvriendelijk. Hij kan bewaard worden bij kamertemperatuur en patiënten kunnen hem gewoon zelf innemen. Het feit dat het vaccin niet gekoeld hoeft te worden, kan de kosten van de levering verlagen, zegt Kelly.
Bij muizen werkte het vaccin even goed om blaasontstekingen te voorkomen als een hoge dosis antibiotica. Ook bij een vervolgexperiment bij konijnen deed de pil netjes zijn werk. Doordat het vaccin zich specifiek richt op bacteriën die blaasontsteking veroorzaken, en niet op andere microben met een gunstige uitwerking, verstoorde het de darmbacteriën van de dieren niet.
Het team hoopt dat deze veelbelovende resultaten de weg vrijmaken voor klinische proeven met mensen, zegt Collier. ‘We moeten nog veiligheidsonderzoeken verrichten voordat we met klinische proeven starten. We zijn op zoek naar partners om die uit te voeren.’
Tongspray
Het Amerikaanse team is niet het enige dat een onder-de-tong-vaccin tegen blaasontsteking ontwikkelt. Ook het Spaanse bedrijf Inmunotek maakte zo’n vaccin, dat de naam MV140 heeft gekregen. Het MV140-vaccin is geen tablet, maar een vloeistof die gedurende drie tot zes maanden tweemaal daags onder de tong moet worden gespoten.
In een recent klinisch onderzoek met 240 vrouwen met terugkerende blaasontstekingen kreeg bijna 60 procent geen nieuwe ontsteking in de negen maanden na toediening van dit vaccin. Bij degenen die een placebo kregen, was dat 25 procent.
Voor het Amerikaanse tablet is nog onduidelijk hoe lang de bescherming duurt en of er na verloop van tijd boostertabletten nodig zijn. Maar ‘zelfs met boosters zou het minder verstorend zijn dan het gebruik van antibiotica’, zegt Kelly.
