De Parker Solar Probe van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft de atmosfeer van de zon aangeraakt. Op 28 april drong de sonde, als eerste ooit, de corona binnen. Deze mijlpaal werd op 14 december bekendgemaakt op een bijeenkomst van de American Geophysical Union in New Orleans.
De rand van de corona van de zon is nét ver genoeg van het centrum van het hemellichaam dat materiaal er niet langer gevangen wordt door zijn zwaartekracht en magnetisch veld. Dat punt wordt de Alfvéngrens genoemd. In april ging de Parker Solar Probe deze grens voorbij om zich in de corona te wagen.
‘Eeuwenlang heeft de mensheid de atmosfeer alleen van veraf kunnen observeren. Nu… zijn we er eindelijk’, zei Nicola Fox, directeur van NASA’s afdeling voor zonnefysica, in een persconferentie. ‘De mensheid heeft de zon aangeraakt.’
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Korte bezoekjes
De ruimtesonde trad de corona binnen tijdens zijn achtste dichte nadering van de zon. Hij was toen nog maar zo’n 13 miljoen kilometer van het centrum van de zon verwijderd. Doordat de grens van het gebied niet statisch is – hij wiebelt een beetje – verliet de sonde de corona weer na ongeveer vijf uur. Daarna heeft hij het gebied nog twee keer betreden en verlaten, voordat hij verder ging in een ruimere baan om de zon. Mogelijk is de Parker Solar Probe in augustus nog eens in de corona geweest, maar die meetgegevens zijn nog niet volledig geanalyseerd.
Voordat de sonde het gebied binnentrad, wisten onderzoekers niet precies hoe ver van de zon de Alfvéngrens ligt, of hoe het gebied eruitziet. Ze wisten wel dat het gebied gemeten kan worden aan de hand van veranderingen in het magnetische veld, en een vertraging van de zonnewind ter plekke. De metingen van de Parker Solar Probe bevestigen dit. Ook tonen ze aan dat de Alfvéngrens niet glad is, maar een grillige vorm heeft.
Sterverschijnselen
Het bestuderen van de Alfvéngrens zal ons helpen begrijpen hoe de zon geladen deeltjes uitspuwt die problemen kunnen opleveren voor satellieten. Misschien kunnen we met deze kennis toekomstige uitbarstingen zelfs beter leren voorspellen. Wat we leren over de zon, vergroot bovendien ons begrip van andere sterren buiten ons zonnestelsel. ‘Dit zijn sterverschijnselen, niet alleen zonneverschijnselen’, zei Parker Solar Probe-teamlid Kelly Korreck tijdens de persconferentie.
Het is de bedoeling dat de sonde tot ver in 2025 steeds dichter bij de zon zal blijven cirkelen. Daarbij zal de sonde herhaaldelijk zijn eigen records breken voor het snelst bewegende ruimtevaartuig, en voor de dichtste nadering van de zon.
