De paleodieet-kookboeken zijn aan herziening toe. Uit archeologisch onderzoek blijkt dat onze voorouders veel meer verschillende soorten plantaardig voedsel aten dan tot nu toe werd aangenomen. Naast vlees en vis bevatte hun menu onder andere geroosterde eikels, cypergras en waterleliezaden.
Wetenschappers zijn geneigd om in prehistorische diëten de rol van vlees te benadrukken. Dat komt doordat geslachte dierenbotten onder de grond eeuwenlang intact blijven, waardoor ze veel worden gevonden. De rol van eetbare planten kan worden onderschat, doordat plantresten simpelweg minder goed bewaard blijven.
Dat mensen in de steentijd wel degelijk veel planten aten, blijkt nu uit opgravingen bij Gesher Benot Ya’aqov, een archeologische vindplaats in het noorden van Israël. Deze plek werd 780.000 jaar geleden bewoond, waarschijnlijk door mensen van de soort Homo erectus. Wateroverlast in de oertijd heeft ervoor gezorgd dat sporen van het paleodieet van de bewoners zijn achtergebleven.
Dossier: Zo sport je slimmer
In het dossier 'Zo sport je slimmer' duiken we diep in sportkwesties. Ontdek wat de slimste manier is om fit(ter) te worden.
Onderzoekers van de Bar-Ilan University in Israël hebben de hoeveelheid en diversiteit van de planten in perioden met en zonder menselijke activiteit vergeleken. Daaruit blijkt dat bewoners maar liefst 55 verschillende plantsoorten verzamelden. Dat deden ze om de noten, vruchten, zaden en knollen te oogsten, of om de planten zelf als groente te eten.
Smakelijk eten
‘Het huidige menselijke dieet is duidelijk beperkt als je het vergelijkt met het dieet van de vroege mensachtigen of dat van de eerste boeren’, zegt onderzoeker Naama Goren-Inbar. Een breed smakenpalet was waarschijnlijk essentieel, zegt ze, omdat het de prehistorische mens een goede kans gaf om het hele jaar door smakelijk eten te vinden. ‘Dat geeft je zekerheid als bepaalde bronnen schaars raken.’
Veel soorten voedsel lijken voor ons misschien vreemde keuzes, maar dat zijn ze niet. ‘Veel plantsoorten die de meesten van ons niet meer als voedsel herkennen, werden de afgelopen eeuwen nog ergens op de wereld gegeten’, zegt Goren-Inbar. Bepaalde paleospijzen, zoals waterkastanjes en olijven, worden zelfs nog altijd wereldwijd verorberd.
Overwegend vegetarisch
Archeologen hadden eerder op dezelfde plek bewijs gevonden voor de consumptie van vlees, vis en zelfs olifantenhersenen. Waren oermensen nou vleeseters of vegetariërs? ‘Er was waarschijnlijk niet een vaststaand evenwicht tussen vlees en groente’, zegt Peter Ungar van de University of Arkansas in de VS. ‘Menselijke evolutie is werk in uitvoering. Waarschijnlijk verschilden diëten zowel met tijd als met plaats.’
Amanda Henry van het Max Planck Instituut voor Evolutionaire Antropologie in Leipzig denkt daarentegen dat het paleodieet naar de plantzijde overhelde. ‘We hebben plantaardige voedingsstoffen nodig om te overleven. Denk aan vitamine C en vezels’, zegt ze. ‘Het paleodieet was waarschijnlijk overwegend vegetarisch.’
In ieder geval wijst het onderzoek uit dat diëten al ver voor de komst van de landbouw een bonte mix aan planten bevatten. Oermensen wisten hoe ze seizoensplanten moesten benutten. Dat gaf ze de mogelijkheid het hele jaar door dezelfde plek te bewonen.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: