Zoetermeer (NL) – Juist voor referenda biedt internet de overheid een handig en betrouwbaar hulpmiddel, zo stelt Internet Society Nederland. Niettemin houdt de Nederlandse overheid in het Tijdelijk referendumbesluit internet buiten de deur.


De Nederlandse overheid begrijpt nog niet veel van internet, ook al propageert ze het gebruik ervan. Dat blijkt uit het zojuist gepubliceerde Tijdelijk referendumbesluit (Staatsblad 2001 – 389). Hierin blijven de deuren voor internet gesloten op grond van onzinnige argumenten.
Alleen Nederlanders in het buitenland kunnen via het net een formulier downloaden, waarmee ze een verzoek voor een referendum kunnen indienen. In Nederland krijgen mensen een dergelijk formulier enkel gratis per post. Het kopiëren van formulieren die van de juiste benaming en het gemeentestempel zijn voorzien, is toegestaan; het bewerken ervan echter niet. “Om die reden”, zo meldt het besluit, “zullen de formulieren niet via Internet beschikbaar kunnen worden gesteld”.
Volgens Internet Society Nederland toont de overheid hiermee aan weinig verstand van technische zaken te hebben, al propageert de overheid internetgebruik. Internet Society is een onafhankelijke vereniging van internetprofessionals met duizenden leden in honderdzeventig landen. De belangrijkste doelstelling van de Nederlandse afdeling, ISOC.nl, is een open en betrouwbaar internet.
Met de eerste de beste scanner, een gratis tekenpakket en een laserprinter kun je in minuten een niet van een kopie te onderscheiden bewerkte versie van een referendumformulier maken, stelt de vereniging. De overheid rechtvaardigt haar keuze met de opmerking dat ze wil voorkomen dat kwaadwillenden met blanco formulieren handtekeningen verzamelen waarop ze naderhand de benaming van de aan een referendum onderworpen wet of besluit invullen. In dat geval kunnen mensen formulieren – als de drempel voor het definitieve verzoek is gehaald – bewaren voor een eventueel volgend referendum.
ISOC.nl stelt dat internet een uitermate betrouwbaar en gebruikersvriendelijk transportmedium. De overheid is dus onjuist bezig wanneer zij internet inherent gelijk stelt aan onbetrouwbaarheid en risico, terwijl dat risico niet hoger of lager is dan in de offline-wereld.
ISOC.nl beschrijft ook hoe de overheid de verspreiding van formulieren via internet kan aanpakken. Daartoe moeten internetversies van documenten een nummering krijgen. Als gedownloade formulieren een uniek nummer of een barcode bevatten, blijkt het overduidelijk als hetzelfde formulier voor meer referenda-verzoeken wordt gebruikt. De overheid mag uiteraard geen informatie verzamelen over wie een dergelijk formulier binnenhaalt op zijn computer, een dergelijk systeem mag alleen gebruikt worden om het beschreven misbruik tegen te gaan.
De overheid zou er verstandig aan doen om een webadres te plaatsen op het document, zodat mensen die aan de deur worden benaderd voor een handtekening zelf kunnen controleren wat precies de rechtmatige inhoud van het formulier zou moeten zijn. Internet Society ziet voor overheid en burger meer voordelen dan nadelen met betrekking tot het gebruik van internet bij het aanvragen van referenda.

Erick Vermeulen