Een witte substantie die 3500 jaar geleden op Chinese mummies is gesmeerd, blijkt een soort kefirkaas, gemaakt van koeien- en geitenmelk.
Een mysterieuze witte substantie op mummies in China blijkt ‘s werelds oudste kaas. De kaasresten werden ongeveer twintig jaar geleden gevonden op de hoofden en halzen van 3500 jaar oude mummies in het Xiaohe-tombecomplex. Dat is een begraafplaats uit de bronstijd in de regio Xinjiang.
Wetenschappers vermoedden al langer dat de substantie oorspronkelijk een gefermenteerd zuivelproduct was. Tot dusver waren hun meetinstrumenten echter niet goed genoeg om dat vermoeden te bevestigen.
‘Ik probeer robots te ontwikkelen die ook echt een nieuwe stap maken’
Hoe werkt vliegen? Dat lijkt een simpele vraag, maar voor luchtvaarttechnicus en bioloog David Lentink is het een levenslange zoektocht.
Nu hebben moleculair bioloog Qiaomei Fu van de Chinese Academie van Wetenschappen in Beijing en haar collega’s de substantie geïdentificeerd als een soort kefirkaas. Dat deden ze op basis van de aanwezigheid van gist, melkzuurbacteriën en eiwitten van de melk van herkauwers. De ontdekking is gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Cell.
Vaalgele kaasmonsters
Kefir is een drank die wordt gemaakt door melk te fermenteren met kefirkorrels. Dat zijn korrels met bepaalde soorten micro-organismen, vergelijkbaar met een zetsel voor zuurdesembrood.
Volgens Fu was de substantie niet direct identificeerbaar als kefirkaas. ‘Vanwege hun ouderdom roken deze vaalgele kaasmonsters nergens meer naar. Ze waren poederig en een beetje brokkelig’, zegt ze.
Het team ontdekte in de monsters DNA van geiten en koeien. Het lijkt erop dat de melk van beide dieren apart werd bewaard – in tegenstelling tot bij de gemengde kazen die van oudsher in veel Griekse en Midden-Oosterse culturen worden gemaakt. Een mogelijke reden is dat geitenmelk minder lactose bevat en dus minder snel darmproblemen veroorzaakt.
Geëvolueerd
Ook bevatten de zuivelmonsters DNA van de bacterie Lactobacillus kefiranofaciens. Fu en haar collega’s vergeleken dat met het genoom van moderne bacteriestammen die worden gebruikt om kefir te maken.
Deze moderne stammen zijn geëvolueerd in lijn met de voorkeuren van kaasconsumenten, zegt Fu. Zo wijst de DNA-analyse erop dat de nieuwe stammen in de menselijke darmen een minder heftige immuunreactie veroorzaken.
Uit onderzoek naar aardewerk weten we dat er al veel langer – tot wel 7000 jaar geleden – kaas werd gemaakt. Zulke oude kaas is alleen nog nooit ontdekt.
