Archeologen hebben het oudste bekende houten bouwwerk ontdekt bij een waterval in Zambia. Het bouwwerk en andere gevonden houten voorwerpen zijn mogelijk gemaakt door de uitgestorven menssoort Homo heidelbergensis.
De bijzondere vondsten zijn gedaan in 2019, bij de Kalambo-waterval op de grens van Zambia en Tanzania. Archeoloog Larry Barham en zijn collega’s van de Universiteit van Liverpool in het Verenigd Koninkrijk ontdekten daar vijf houten objecten die bewerkt lijken te zijn door een vroege menssoort.
Over welke menssoort het gaat, is niet zeker. Mogelijk is het de Homo heidelbergensis. Er zijn in deze regio namelijk al eerder fossielen van deze soort gevonden uit ongeveer dezelfde tijdsperiode.
‘Einstein liep als theoreticus vast op de nieuwe bevindingen’
Toen de Nederlandse natuurkundige Heike Kamerlingh Onnes iets geks ontdekte over supergeleiding, was dit onder veel fysici het gesprek van de dag. Maa ...
Wegrottend hout
Het vinden van houten objecten is bijzonder omdat hout makkelijk wegrot. De objecten die Barham en zijn team vonden, zijn wel goed bewaard gebleven. Dat komt doordat ze in een zuurstofarme omgeving lagen, op een plek met een permanente hoge waterspiegel.
Met behulp van zogeheten thermoluminescentiedatering hebben de onderzoekers bepaald wanneer de bodemdeeltjes om het hout heen voor het laatst zijn blootgesteld aan de zon. Hiermee konden ze de leeftijd van de objecten achterhalen.
Oudste bouwwerk
Vier van de gevonden objecten leken gereedschappen te zijn, waaronder een schep en een wig, van tussen de 390.000 en 324.000 jaar oud. De bijzonderste vondst was een 1,4 meter lange boomstam die op een ander groot stuk hout rustte. Waar de twee houtstukken elkaar raakten, was een diep uitgesneden inkeping gemaakt, zodat ze stevig op elkaar lagen.
Volgens de onderzoekers is dit een aanwijzing dat de twee houtstukken onderdeel waren van een groter bouwkundig ontwerp, mogelijk een platform. ‘Ze bouwden iets wat – tenminste in één richting – stabiel was’, zegt Barham in een nieuwsbericht van het wetenschappelijke blad Nature. Met een leeftijd van 476.000 jaar oud, maakt dat de vondst het oudste houten bouwwerk dat ooit gevonden is.
Missende onderdelen
Archeoloog Wei Chu van de Universiteit Leiden betwijfelt of het echt om een bouwwerk gaat. ‘Twee in elkaar grijpende boomstammen vormen nog geen platform’, zegt hij. ‘De vraag is, als deze twee stukken zo prachtig bewaard zijn gebleven, waar is de rest dan? Als dit inderdaad een groter bouwwerk was, dan moet dat worden uitgelegd.’
Ook de vondst van houten gereedschappen is niet echt een verrassing, stelt Chu. In dezelfde tijd werden er, naast hout, ook al stenen voorwerpen gebruikt.
Toch blijven de vondsten van Barham en zijn team erg bijzonder. Ze kunnen ons wat leren over de vroege menssoorten in het gebied. ‘De eigenschappen van hout en steen zijn heel verschillend. Dus de dingen waar ze voor gebruikt werden, kunnen ook heel verschillend zijn’, zegt Chu.
