Onderzoekers hebben op Mars de krater gevonden van een enorme inslag uit de tijd waarin de planeet nog niet was opgedroogd. Destijds sloeg een planetoïde in op een oceaan, wat een megatsunami veroorzaakte.
Ongeveer 3,4 miljard jaar geleden werd Mars getroffen door een megatsunami, nadat een planetoïde was ingeslagen op een van zijn oceanen. Nu denken onderzoekers de krater gevonden te hebben die deze inslag heeft achtergelaten.
De grootte van de krater wijst erop dat de inslag vergelijkbaar was met die van de Chicxulub-planetoïde op aarde. Deze meteorietinslag heeft onder andere de dinosauriërs uitgeroeid.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
In de jaren zeventig maakte Marslander Viking 1 de eerste beelden van het Marsoppervlak. Mogelijk zat tussen die beelden al bewijs van de megatsunami. Dat wisten we destijds alleen nog niet.
Ondergrondse kanalen
Ook andere observaties van het Marsoppervlak wezen in het verleden al op het bestaan van de megatsunami. Tot nu toe konden wetenschappers echter niet zeggen waar de planetoïde die deze vloedgolf had veroorzaakt was ingeslagen. Alexis Rodriguez, Marsonderzoeker aan het Instituut voor Planeetwetenschappen in Arizona, ging samen met zijn collega’s op zoek naar die locatie door de gegevens van meerdere Marssatellieten te combineren.
In de noordelijke laaglanden van Mars stuitten Rodriguez en zijn team op een krater van 110 kilometer breed, die ze Pohl noemden. Deze krater leek precies overeen te komen met wat ze zochten. Onder de krater bevinden zich kanalen die mogelijk gevormd zijn toen het gebied voor het eerst overstroomde. Daar is later waarschijnlijk door een andere tsunami weer een afzetting overheen gekomen. Daaruit blijkt dat de krater vrijwel zeker uit de juiste tijdsperiode stamt, namelijk de periode voordat Mars uitdroogde.
Op basis van de afmetingen van de krater en een aantal simulaties achterhaalden de onderzoekers dat de planetoïde een middellijn had van 9 kilometer of 3 kilometer, afhankelijk van de eigenschappen van de grond op dat moment. Hoe dan ook heeft de inslag een megatsunami veroorzaakt met mogelijk 250 meter hoge golven, die wel 1500 kilometer ver konden komen.
Niet om op te surfen
‘Als we aan een tsunami denken, hebben we een grote golf in ons hoofd: een muur van water die dichter en dichter bij de kust komt en hem uiteindelijk overspoelt. In dit geval zou dat heel anders zijn gegaan’, zegt Rodriguez. ‘Je zou een immens grote muur zien van turbulent, roodachtig water. Een deel ervan zou de lucht in geworpen worden en weer terug in de golf vallen, samen met stenen en grond.’ Doordat er op Mars een lagere zwaartekracht is dan op aarde, zou het water en het puin langzamer naar beneden vallen dan op aarde.
De inslag zou ook een seismische golf hebben veroorzaakt die honderden kilometers rond de krater zou reiken, waarbij stof en stenen de lucht in zouden vliegen. Die zouden een catastrofale stroom van puin vormen, die de golf vergezelde. ‘Heel beangstigend en zeker geen golf om op te surfen’, zegt Rodriguez. ‘Maar als je een puinstroom hebt, heb je ook veel verspreiding van grond. Dus als je daar zou landen, heb je een kans om monsters te bemachtigen van enorm oude mariene bezinksels.’
En we zíjn daadwerkelijk in dit gebied geland. De Viking 1-lander, de allereerste op Mars, kwam neer op de noordelijke laaglanden in 1976, een gebied dat de tsunami waarschijnlijk bereikt heeft. De vreemde rotsen die we op de allereerste foto’s van Mars zagen, werden daar waarschijnlijk gedropt door een megatsunami. Daarnaast zouden de vreemde kanalen op dat landschap veroorzaakt kunnen zijn door het water dat achteraf terug de oceaan in stroomde.
