Sterrenkundejournalist Govert Schilling neemt komend najaar 22 New Scientist-leden mee op een sterrenkundereis naar Zuid-Afrika. ‘De sterrenhemel daar is een stuk indrukwekkender dan bij ons, dat kan ik ook niet helpen.’
Een van de hoogtepunten van de reis zal het imponerende Square Kilometre Array (SKA) zijn. Met duizenden aan elkaar verbonden radiotelescopen wordt dat het scherpste radio-instrument ter wereld. De met een vierkante kilometer aan telescoop oppervlakte zullen ze tienduizend keer sneller de hemel kunnen afspeuren dan nu mogelijk is. Het park waar de eerste 64 radiotelescopen al staan opent speciaal voor de leden van New Scientist haar deuren.
Wat gaat het SKA-project ons aan kennis opleveren?
‘We zullen beter kunnen zien wat er gebeurde vlak na de oerknal en kunnen het gedrag van het gas in het begin van het heelal bestuderen. Zo weten we beter hoe de eerste sterrenstelsels zijn ontstaan. Maar de hoge beeldscherpte van SKA zorgt er ook voor dat we andere sterrenstelsels in een hogere mate van detail kunnen bestuderen en dat we meer te weten komen over zwarte gaten en sterexplosies.’
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Waarom zijn er duizenden telescopen nodig?
‘Je wilt zo veel mogelijk antenneoppervlak hebben om de radiostraling op te vangen. Dan kun je of één hele grote neerzetten, of veel kleinere telescopen, waarvan je de straling bij elkaar optelt. Om een scherp beeld te krijgen wil je die antennes bovendien over een zo groot mogelijk oppervlak verspreiden. Het liefst bouwen we dan natuurlijk een gigantische antenne van 10 kilometer doorsnee, maar dat is vrijwel onmogelijk.’
‘Wijn en sterrenkunde gaan gek genoeg heel goed samen’
Wat maakt Zuid-Afrika zo geschikt voor sterrenkunde?
‘Er zijn in de wereld vier gebieden waar je bijzonder goed sterren kunt kijken: Zuid-Afrika, Hawaii, de Canarische Eilanden en Chili. Dat heeft te maken met de gunstige klimaatomstandigheden en de geringe hoeveelheid lichtvervuiling. In Zuid-Afrika heb je bovendien hele grote platte gebieden, zoals de Karoo-regio, waar de duizenden telescopen van de Square Kilometre Array (SKA) kunnen worden geplaatst.’
U neemt de reizigers ook mee naar de grootste enkelvoudige optische telescoop van het zuidelijk halfrond. Waarom hebben we deze radiotelescopen nodig als we die telescoop al hebben?
‘Die optische telescoop beslaat een ander gebied van het golflengtespectrum. Met verschillende technologieën kun je dus verschillende sterrenkundige metingen maken. De optische telescoop die in Sutherland staat is met een diameter van elf meter trouwens een van de grootste en indrukwekkendste telescoop ter wereld. Door de manier waarop de telescoop gemaakt is misschien wel kleiner dan een radiotelescoop, maar zeker een hoogtepunt van de reis.’
Wat staat er naast sterrenkunde op de planning?
‘Zonder een telescoop kun je in Zuid-Afrika ook van een waanzinnig mooie sterrenhemel genieten. Deels door het klimaat, maar ook omdat je op het zuidelijk halfrond zit. De sterrenhemel is daar helaas een stuk indrukwekkender dan bij ons, dat kan ik ook niet helpen.
‘Daarnaast is het een heerlijk land voor iedereen die van prachtige landschappen houdt. We gaan dan ook naar een natuurreservaat waar je oog in oog staat met olifanten. De wijnliefhebber komt ook aan zijn trekken. We zullen de Stellenbosch-regio bezoeken, waar heerlijke wijnen vandaan komen. Wijn en sterrenkunde gaan gek genoeg heel goed samen. Dat heeft te maken met het klimaat van veel zon, hoge temperaturen en droge lucht. Ik kan niet wachten om met een goed glas rode wijn de sterren te bewonderen.’
Wat Themareis Sterrenkunde
Begeleiding Govert Schilling en Marieke Baan
Wanneer 29 oktober t/m 10 november 2018
Waar Zuid-Afrika
Groepsgrootte maximaal 22 deelnemers
Kosten € 4495,- voor leden, € 4575,- voor niet-leden
Boeken Via Labrys Reizen
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.