Diemen (NL) – Astronomen ontdekten een cluster van minstens vijftien sterrenstelsels groot, zonder dat deze zichtbaar licht uitzendt.


De meeste materie in het heelal is onzichtbaar. Uitgebrande sterren, zwarte gaten, gaswolken en misschien wel onbekende elementaire deeltjes kun je bijvoorbeeld niet zien. Zij zijn echter wel op te sporen met behulp van hun massa. Massa buigt licht af volgens de algemene relativiteitstheorie en verraadt zijn aanwezigheid dus door licht van lichtbronnen te krommen. Dit effect heet een zwaartekrachtlens, een fenomeen dat Einstein in 1914 al voorspelde en dat vijf jaar later is waargenomen.

Een zwaartekrachtlens aan het werk.

In het geval van de nieuwe ontdekking gebruikten de onderzoekers licht van nog verder gelegen sterrenstelsels. Het ontdekte cluster boog het uitgestraalde licht af. Door met een telescoop van vier meter doorsnede het gekromde licht op te vangen, bepaalden wetenschappers de snelheid en massa van het cluster. Een computerprogramma construeerde zelfs een driedimensionaal plaatje van de kolos.
De onderzoekers verwachten dat zij straks met wat meer ervaring gericht kunnen zoeken. Zij willen het hele heelal uitkammen opzoek naar onzichtbare materie. De resultaten moeten een beter beeld geven van de massa van het heelal. Huidige theorieën gaan uit van een massa die zorgt voor een uitdijende kosmos. Er zijn alleen nog miljarden onzichtbare clusters nodig om die massa ook allemaal te vinden.

Marijn Sandtke