Wetenschappers hebben voor het eerst het bestaan van een tunnel in het maanoppervlak aangetoond. De lege lavabuis zou als uitvalsbasis kunnen dienen voor astronauten bij toekomstige maanmissies.
Al zeker vijftig jaar bediscussiëren onderzoekers de mogelijke aanwezigheid van grotten onder het maanoppervlak. Door oude radarmetingen te analyseren, hebben Italiaanse en Amerikaanse astronomen nu het bestaan van een lavabuis op de maan aangetoond. Ze publiceerden hun ontdekking in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Astronomy.
Radar onder een hoek
In 2010 stuurde NASA de Lunar Reconnaissane Orbiter ruimtesonde naar de maan om een gedetailleerde kaart van het oppervlak te maken. Het zogeheten Miniature Radio-Frequency (mini-RF) meetinstrument bevond zich aan boord van de sonde en gebruikte radar om het oppervlak te bekijken. Het instrument verzamelde toen onder andere gegevens over een kuil in Mare Tranquillitatis, een gebied op de maan.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
De mini-RF onderzocht de kuil met radar onder verschillende hoeken. Het team astronomen, onder leiding van Leonardo Carrer en Lorenzo Bruzzone van de Universiteit van Trento in Italië, heeft deze radarmetingen nu geanalyseerd. Ze ontdekten dat bepaalde radarreflecties bij de kuil het beste te verklaren zijn door de aanwezigheid van een ondergrondse lavabuis.
Motel op de maan
De ondergrondse tunnel bevindt zich dichtbij de plek waar astronauten in 1969 voet op de maan zetten, tussen de landingsplekken van de missies Apollo 11 en Apollo 17 in. Simulaties schatten dat de buis tussen de 30 en 80 meter lang is, en ongeveer 45 meter breed. Verder ligt de ingang van de tunnel helemaal onderin de kuil, op 100 meter diepte.
De lavabuis lijkt een ideale locatie om onderdak te bieden tijdens bemande maanmissies Op het maanoppervlak is het namelijk niet erg prettig vertoeven voor mensen. Zo kan de oppervlaktetemperatuur aan de verlichte kant van de maan 127 °C bereiken, terwijl de temperatuur aan de donkere/onbelichte kant kan dalen tot -173 °C. Ook is de aanwezige kosmische straling tot 150 keer krachtiger dan op aarde.
Inslaggevaar
Marc Heemskerk vindt de ontdekking van de grot mooi nieuws, maar niet geheel onverwacht. Heemskerk is exogeoloog en CEO van ICEE.Space, een bedrijf dat testmissies in extreme omgevingen op aarde mogelijk maakt om astronauten te trainen voor ruimteverkenning. ‘We kennen wel 300 van dit soort gaten op het maanoppervlak, en meerdere daarvan liggen op een rij’, zegt hij. ‘Dat suggereert al langer dat deze gaten door tunnels met elkaar verbonden zijn. Wel is hiermee het bestaan van zo’n tunnel nu officieel aangetoond, en hebben de onderzoekers voor het eerst in de ingang gekeken.’
Volgens Heemskerk vormt de tunnel een zeer cruciale stap om mensen langdurig op de maan te laten verblijven. ‘Als je je bedenkt dat er op iedere anderhalve vierkante kilometer van het maanoppervlak gemiddeld een meteoriet per jaar inslaat, heb je een zekere vorm van bescherming nodig als astronaut’, zegt hij. ‘De lavabuis kan onderdak bieden, mits je een luchtsluis meeneemt (een sluis die als overgang dient tussen het luchtledige en een ruimte met normale atmosfeer). Ook zal je verwarming nodig hebben om een aangename atmosfeer te bouwen.’
Heemskerk verwacht niet dat de tunnel al bij eerstvolgende maanmissies door astronauten gebruikt zal worden. ‘Het bereiken van de tunnel en de bijbehorende afdaling om hem te betreden vereisen verdere ontwikkeling van technologie’, geeft hij aan. ‘Maar ik schat dat astronauten binnen de komende vijftig jaar wel op excursies naar deze tunnels gaan.’
