De afgelopen twee jaar zijn in een recordtempo schone energietechnologieën in gebruik genomen. Daardoor kunnen we de opwarming van de aarde nog onder het doel van maximaal 1,5 graden Celsius houden, volgens een rapport van het Internationaal Energieagentschap (IEA).
Door de ongeëvenaard snelle groei van zowel hernieuwbare energie als elektrische voertuigen de afgelopen twee jaar, is het nog mogelijk om de opwarming van de aarde deze eeuw onder de 1,5 graden Celsius te houden. Maar het pad daarnaartoe wordt wel steeds smaller, staat in een rapport van het Internationaal Energieagentschap (IEA).
Netto nul in 2050
‘Om te zorgen dat de opwarming van de aarde tot 1,5 graden beperkt blijft, moet de wereld snel samenkomen’, zei IEA-directeur Fatih Birol in een verklaring. ‘Het goede nieuws is dat we weten wat we moeten doen – en hoe we dat moeten doen.’
Is het aardse magneetveld de weg kwijt?
Volgens sommigen kan het aardmagneetveld elk moment omkeren. Is er reden tot zorg?
Het rapport is een update van de routekaart die de organisatie in 2021 uitbracht. Daarin werd uiteengezet hoe het wereldwijde energiesysteem zou moeten veranderen om tegen 2050 netto nul uitstoot te bereiken. In dat rapport stond dat, als de beschreven maatregelen werden doorgevoerd, wereldwijd de gemiddelde temperaturen tijdelijk 1,5 graden boven de pre-industriële niveaus zouden uitkomen. Aan het eind van de eeuw zouden ze weer onder deze drempel duiken.
Het nieuwe, bijgewerkte rapport van de commissie constateert dat ondanks de voortdurende stijging van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, de enorme toename van schone energie sinds 2021 het nog steeds mogelijk maakt om dat pad te blijven volgen. Al is het wel maar nét.
Nieuwe technologieën
In het rapport van 2021 werd de helft van de verwachte emissiebeperkingen behaald door technologieën die op dat moment nog niet beschikbaar waren. In het nieuwe rapport is dat nog maar 35 procent. Daarbij spelen technologieën zoals CO2-afvang en opslag, waterstof en biomassa een kleinere rol. Hernieuwbare energie en verbeteringen in energie-efficiëntie zijn juist belangrijker geworden.
Die verandering weerspiegelt de recordtoename van zowel zonne-energie als elektrische voertuigen in de afgelopen twee jaar. Volgens het rapport zijn die toenames in lijn met de steile stijgingen die nodig zijn om tegen het midden van deze eeuw wereldwijd netto nul uitstoot te bereiken. Door deze verschuiving voorspelt het IEA nu ook voor het eerst dat de vraag naar fossiele brandstoffen nog voor 2030 zal pieken.
Het bijgewerkte rapport weerspiegelt ook andere belangrijke veranderingen sinds 2021. Waaronder nieuwe beleidsmaatregelen die de nadruk leggen op energiezekerheid, naar aanleiding van de invasie van Rusland in Oekraïne.
1,5 graden opwarming
‘Het pad naar 1,5 graden Celsius is de afgelopen twee jaar smaller geworden, maar schone energietechnologieën houden het wel open’, zei Birol. Hij wees daarbij op wereldwijde bewegingen weg van fossiele brandstoffen en richting duurzame energie. Zoals bijvoorbeeld een recent akkoord van de G20-landen om tegen 2030 drie keer zoveel groene energie te produceren.
Ondanks deze bemoedigende signalen, is het door de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer vrijwel zeker onmogelijk om niet boven de 1,5 graden opwarming te komen die is afgesproken in het Klimaatakkoord van Parijs, zegt oceanograaf Michelle Dvorak van de Universiteit van Washington.
Klimaatdoelen moeten strenger
Zelfs het minder ambitieuze doel om de opwarming tegen het einde van de eeuw onder de 1,5 graden te houden, vraagt om ambitieuzere beleidsmaatregelen. Het IEA-rapport stelt dat de meest welvarende landen hun netto-nul-doelstellingen zouden moeten vervroegen naar 2045. China zou netto nul moeten bereiken tegen 2050, in plaats van 2060. Opkomende economieën zouden meer tijd hebben.
De vereiste emissiereducties zijn nog steeds buitengewoon lastig te bereiken. Het rapport constateert dat de snelheid waarmee energie-efficiëntie wordt verbeterd, moet worden verdubbeld. Ook moeten er veel meer elektrische voertuigen en elektrische warmtepompen worden verkocht. En dat terwijl de verkopen daarvan op dit moment al recordcijfers schrijven.
Daarnaast zouden de methaanemissies van de fossiele brandstofindustrie met 75 procent moeten dalen, en zouden er tot 2030 elk jaar rond de twee miljoen kilometer aan elektriciteitslijnen moeten worden gebouwd om alle schone elektriciteit te krijgen waar deze nodig is.
