Een dunne laag van 3,3 miljard jaar oud gesteente bevat organisch materiaal dat meteorieten naar de aarde hebben gebracht. Dat concludeert een Frans onderzoeksteam in vakblad Geochimica et Cosmochimica Acta.
Met organisch materiaal worden chemische stoffen bedoeld die koolstof bevatten. De vondst steunt het idee dat bepaalde organische stoffen vanuit de ruimte op aarde zijn terechtgekomen, waar ze dienden als bouwstenen voor het eerste leven. Verder kan het resultaat de zoektocht naar buitenaards leven bemoeilijken.
‘Hiermee hebben we voor het eerst tastbaar bewijs gevonden van buitenaards koolstof in aards gesteente’, zegt teamlid Frances Westwall van het CNRS Centre de Biophysique Moléculaire in Orléans.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Het was al bekend dat koolstofhoudende stoffen in de ruimte te vinden zijn. Moleculen zoals aminozuren en nucleotiden, beide gebruikt door levensvormen, zijn eerder in meteorieten gevonden. Daarom vermoeden veel wetenschappers dat meteorieten deze essentiële levensbouwstenen naar de oeraarde hebben gebracht.
Stofkorrels
De onderzoekers bestudeerden een plakje gesteente afkomstig van de Josefsdal Chert, een rotsformatie in de Barberton Greenstone Belt in het oosten van Zuid-Afrika. Die formatie heeft mettertijd een hoop verschillende lagen gekregen.
‘Er is één laag met uitzonderlijke kenmerken’, zegt Westall. ‘Die lijkt sterk op organisch materiaal in meteorieten.’ Een nadere analyse wees uit dat deze laag zogeheten spinellen bevat. Dat zijn mineralen waarvan bekend is dat ze bij meteorietinslagen ontstaan.
De onderzoekers vermoeden dat stofkorrels van het koolstofhoudende materiaal na de meteorietinslag de lucht in zijn geslingerd. Eenmaal teruggevallen op aarde raakte dat stof begraven onder vulkanische as. Daardoor is het buitenaardse koolstof in één afzonderlijke laag bewaard gebleven. Onder andere omstandigheden was het met levend materiaal vermengd geraakt, wat het onvindbaar had gemaakt. Volgens Westall zijn vergelijkbare monsters vermoedelijk zeldzaam, maar niet onvindbaar.
Leven op Mars
Vanaf haar geboorte (4,5 miljard jaar geleden) tot ongeveer 3 miljard jaar geleden werd de aarde regelmatig getroffen door meteorieten. ‘Organisch materiaal afkomstig van koolstofrijke meteorieten moet destijds behoorlijk hard zijn neergeregend’, zegt Westall. Dat koolstof is mogelijk benut door de eerste levensvormen. We weten niet precies wanneer het eerste leven is ontstaan, maar de oudste bekende fossielen van micro-organismen zijn 3,4 tot 3,5 miljard jaar oud.
Ook op andere planeten zouden lagen van meteorietkoolstof kunnen voorkomen, zegt Westall. Dat bemoeilijkt onze pogingen om sporen van – al dan niet uitgestorven – levensvormen te vinden op planeten zoals Mars. Zelf is Westall betrokken bij de aanstaande missie ExoMars 2020. ‘We moeten erop voorbereid zijn een mengsel te vinden van buitenplanetair en biogeen koolstof’, zegt ze. ‘Dat verhoogt de moeilijkheidsgraad.’
