Het oudste DNA ooit laat zien dat we mogelijk een andere voorouder hebben dan wetenschappers tot dusver aannamen.
De analyse van onlangs ontdekte fossielen en het daaruit geïsoleerde DNA verandert mogelijk onze plek in de evolutionaire stamboom. De gemeenschappelijke voorouder van de moderne mens, neanderthaler en denisovamens lijkt veel ouder dan voorheen gedacht.
Een groeve met botten bevatte de sleutel tot deze ontdekking. De Sima de los Huesos, ofwel ‘de bottengrot’, is de bron van het oudste menselijke DNA ooit gereconstrueerd – zo’n 430.000 jaar oud.
‘Er komt een moment dat we een grieppandemie niet kunnen voorkomen’
Ron Fouchier staat aan de frontlinie in de strijd tegen de griep. Met nieuwe vaccins wil hij ons beschermen tegen toekomstige pandemieën.
Denisovamens
Deze botten stelden wetenschappers tot nu toe voor een raadsel. Hoewel de fossielen veel overeenkomsten hebben met botten van de 100.000 jaar later geëvolueerde Neanderthaler, lijkt het mitochondriale DNA – het DNA buiten de celkern – juist meer op dat van de denisovamens, die eveneens later in zuid-Siberië leefde. De vraag was dus: zijn de botten afkomstig van vroege Neanderthalers, vroege denisova’s of een gemeenschappelijke voorouder van beide?
Onderzoekers van het Max Planck Instituut voor Evolutionaire Antropologie in Leipzig haalden uit een tand en een dijbeen delen van het nucleaire DNA, oftewel het kern-DNA. Uit dit genetische materiaal blijkt dat de mensachtigen nauwer verwant zijn aan voorouders van neanderthalers dan aan die van de denisovamens. De twee groepen moeten 430.000 jaar geleden dus al gesplitst zijn geweest, veel eerder dan genetici tot dusver dachten.
De resultaten beïnvloeden de tijdlijn van de moderne mens. Onze afsplitsing van de gezamenlijke voorouder van neanderthaler en denisovamens werd geschat tussen 315.000 en 540.000 jaar geleden. In het licht van de onderzoeksresultaten schat Meyers de afscheiding rond 765.000 jaar geleden. Dit zou de conventionele aanname van Homo heidelbergensis als gemeenschappelijke voorouder van de moderne mens, neanderthaler en Denisovamens verwerpen, aangezien die pas 700.000 jaar geleden evolueerde. Zijn plaats als gemeenschappelijke voorouder wordt mogelijk ingenomen door een andere soort, Homo antecessor.
Bewerkt door Karlijn Klei
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: