Satellietmetingen moeten uitsluitsel bieden over hoeveel van het broeikasgas methaan aan de Nord Stream-pijpleiding is ontsnapt. Huidige schattingen spreken van honderden miljoenen kubieke meters.
Gigantische hoeveelheden van het sterke broeikasgas methaan zijn uit de Nord Stream-pijpleiding gelekt. Volgens een schatting is de uitstoot vergelijkbaar met de jaarlijkse uitstoot van de stad Parijs.
Nord Stream 1 en 2, belangrijke verbindingen voor het gastransport van Rusland naar Europa, raakten vorige week meerdere keren in korte tijd beschadigd. Europese leiders spreken van sabotage, omdat het onwaarschijnlijk is dat de pijpleidingen op meerdere plekken tegelijk onopzettelijk beschadigd zijn. Ze noemen echter geen namen. Rusland wijst naar de Verenigde Staten en hun bondgenoten.
‘Nederland gaat heel anders worden’
Milieuwetenschapper Marjolijn Haasnoot ontwikkelt ingrijpende plannen om Nederland aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering.
Explosieven
De Nord Stream-pijpleidingen op de bodem van de Oostzee zijn al eerder de oorzaak geweest van diplomatieke spanningen sinds het begin van de oorlog in Oekraïne.
De overheden van Denemarken en Zweden, de landen die het dichtst bij de leidingen liggen, hebben een rapport ingediend bij de Verenigde Naties. Daarin stellen ze dat vlak voordat de gaslekken ontstonden explosies waren waargenomen die overeenkomen met de ontsteking van honderden kilogrammen explosieven. Speculaties over hoe de explosieven zijn geplaatst, variëren van scenario’s met onderzeeërs tot duikers. Ook is het mogelijk dat de pijpleiding van binnenuit beschadigd is, door voertuigen die er gewoonlijk doorheen rijden voor inspecties.
Zowel Nord Stream 1 als 2 bestaat uit twee leidingen. Het vermoeden bestaat dat beide leidingen van Nord Stream 1 beschadigd zijn geraakt, naast een van de leidingen van Nord Stream 2. Op 3 oktober stuurde Zweden een duikvoertuig naar de gaslekken om onderzoek te doen. De Zweedse kustwacht rapporteerde toen dat Nord Stream 1 niet meer lekt. Maar gas uit Nord Stream 2 bubbelt nog steeds omhoog, al is het niet niet meer zo snel als direct na de ontploffingen: op dat moment bedekten de luchtbellen een gebied van een kilometer in diameter.
Satellieten
Het Europese onderzoeksnetwerk dat de uitstoot van broeikasgassen bijhoudt, de Integrated Carbon Observation System (ICOS), stelde op 30 september dat een ‘enorme hoeveelheid’ methaan was ontsnapt. Het ICOS schat dat die vergelijkbaar is met de jaarlijkse uitstoot van een stad ter grootte van Parijs, of een land ter grootte van Denemarken.
Bewolking belemmerde destijds het zicht van de satellieten van ICOS. Maar Zweedse, Finse en Noorse grondstations rapporteerden dat het gelekte gas naar het noorden waaride, eerst in de richting van Finland, en daarna naar Zweden en Noorwegen.
Directeur van ICOS Alex Vermeulen zegt in een reactie: ‘Later zijn we misschien in staat om de hoeveelheid gelekt gas te bevestigen. Meerdere wetenschappers van ICOS zijn nu de mogelijke opties aan het bespreken.’ Ook het International Methane Emissions Observatory (IMEO) van de Verenigde Naties heeft het gaslek inmiddels bevestigd door middel van satellieten.
Ventielen
Volgens de eigenaar van de pijpleiding, het Russische bedrijf Gazprom, kan de onbeschadigde pijpleiding van Nord Stream 2 in gebruik genomen worden, ondanks de omvang van de gaslekken en de moeilijke bereikbaarheid van de leidingen. Bill Caram, plaatsvervangend directeur van het toezichtsorgaan Pipeline Safety Trust, zegt dat hij vaker beschadigingen van pijpleidingen heeft gezien. Maar in dat geval ging het om minder ingrijpende sabotage of onbedoelde schade door verdwaalde kogels, niet om de gaslekken van deze omvang.
De schade kan volgens hem verholpen worden. ‘Het gaat om zeer gespecialiseerde technologie. Maar je kunt het beschadigde deel ertussenuit halen, een nieuw stuk installeren en de boel onder water aan elkaar lassen.’
Hij zegt ook dat meerdere ventielen op regelmatige intervallen de hoeveelheid gelekt gas hadden kunnen beperken. ‘Het lijkt erop dat er helemaal geen ventielen aanwezig zijn in deze pijpleiding. Ik stond versteld toen ik dat hoorde. Ik heb nog nooit gehoord van een pijpleiding als deze zonder ventielen.’
