Zo’n twee miljoen jaar lang liep de triceratops over de westkust van Noord-Amerika. Deze iconische dinosoort, met zijn drie grote hoorns en kam in de nek, leefde mogelijk in groepen. Dat ontdekte paleontoloog Jimmy de Rooij nadat zijn team per toeval op een massagraf was gestuit.
Waarom bent u triceratopsen gaan onderzoeken?
‘Het was eigenlijk nooit een keuze. We zijn er met geluk op gekomen. In 2013 waren we bezig met de zoektocht naar een Tyrannosaurus rex. Dat werd uiteindelijk Trix, die nu in Naturalis staat. Toen stuitten we ook op triceratopsbotten.
Destijds hebben we die even links laten liggen. Toen Trix succesvol afgerond was, gingen we terug om te kijken wat er nou precies in de grond lag. Toen ontdekten we dat we te maken hadden met een massagraf. Daar lagen vijf triceratopsen bij elkaar. Dat is nog nooit eerder gevonden.’
Mieren zijn magnifieke navigators
Mieren zijn in staat tot verbazingwekkende navigatieprestaties. Misschien kan waardering hiervoor helpen om deze insectensoorten te behouden.
Wat maakt deze vondst belangrijk?
‘Eén fossiel vinden is supergaaf. Maar op een gegeven moment kun je niet veel nieuws meer zeggen over dat fossiel. Al helemaal bij de triceratops, want dat is een best bekende dino. Heel Noord-Amerika ligt er vol mee. Dus elk museum heeft er wel één. Het feit dat er nu vijf bij elkaar lagen, betekent dat we eindelijk onderzoek kunnen doen naar mogelijk kuddegedrag. Dat maakt deze vondst dus heel vernieuwend.’
Wat hebben jullie onderzocht bij deze fossielen?
‘We hebben heel veel verschillende technieken toegepast uit de chemie, biologie en geologie. We keken bijvoorbeeld naar de zandkorrels en het sediment rond de fossielen. Normaal zie je bij massagraven in Noord-Amerika heel grof bodemmateriaal liggen. Dat betekent dat veel materiaal, waaronder de fossielen, via rivierstromingen op die ene locatie is afgezet. Wij vonden dat juist niet. Bij de vijf triceratopsen lag heel fijnkorrelig materiaal, zoals klei. We vonden geen bewijs voor snelstromend water. Dat betekent dat ze op dezelfde plek zijn omgekomen als waar we ze gevonden hebben. En dat ze toen waarschijnlijk bij elkaar waren.
Ook keken we naar de tanden. Die vertellen wat de triceratopsen aten en dronken, en waar ze dat deden. Zo zagen we dat alle vijf de individuen in hun laatste maanden of jaren op dezelfde plek leefden.
Door veel van dit soort stukjes bewijs te combineren, wordt het heel aannemelijk dat we te maken hebben met een groep die op dat moment een kudde was.’
Kunnen we nu concluderen dat triceratopsen groepsdieren waren?
‘In zekere zin wel. Maar we moeten altijd voorzichtig zijn met de nuances. Zo weten we niet precies wat de reden voor deze kuddevorming was. Zo zijn neushoorns vaak solitaire dieren. Maar af en toe komen ze toch bij elkaar voor bijvoorbeeld voortplanting. Dat kan ook nog het geval zijn bij onze triceratopsen.’
In films komen dino’s vaak in groepen voor. Is het niet heel normaal dat ze kuddegedrag vertonen?
‘Niet per se. In Canada bestonden een paar soorten waarvan we vrij zeker weten dat ze in kuddes leefden. Maar juist in dit stukje in de huidige Verenigde Staten is het nog vrij mysterieus hoe de dieren zich gedroegen.
De natuur van zeventig miljoen jaar geleden was ook heel anders dan nu. Er liepen enorme dino’s rond in best grote hoeveelheden. De manier waarop die dino’s samenleefden, kan dus ook vrij uniek geweest zijn.’
Dus er valt nog veel te ontdekken?
‘Er zal altijd wat te vinden zijn. De triceratops was heel lang een dinosaurus waar iedereen een beetje op uitgekeken was. Ik hoop dat onze vondst nieuw leven zal blazen in de interesse voor deze soortengroep.’
