Wetenschappers hebben een nieuwe, besmettelijkere hiv-variant ontdekt. De variant kan met bestaande middelen worden opgespoord en behandeld.
In Nederland, België en Zwitserland hebben onderzoekers een nieuwe hiv-variant ontdekt. De variant, die VB wordt genoemd, is makkelijker overdraagbaar en mogelijk schadelijker dan de bekende varianten. Wel is hij net zo behandelbaar als andere varianten. Ook kan die met dezelfde diagnostische tests worden opgespoord.
Door deze ontdekking is het belangrijker dan ooit dat mensen die een verhoogd risico op hiv lopen zich regelmatig op het virus laten testen. Bij een positieve test is het zaak onmiddellijk een behandeling te starten, stelt hiv-onderzoeker Caroline Sabin van het University College in Londen.
‘Er komt een moment dat we een grieppandemie niet kunnen voorkomen’
Ron Fouchier staat aan de frontlinie in de strijd tegen de griep. Met nieuwe vaccins wil hij ons beschermen tegen toekomstige pandemieën.
Jaren negentig
De variant is ontdekt door het team van viroloog Chris Wymant van de Universiteit van Oxford, dat werkte aan het project Beehive. In dit project wordt gezocht naar een verband tussen de genetica van hiv en hoe ziekmakend de virussen zijn. Daarvoor gebruiken onderzoekers databases die zijn opgesteld in Oeganda en acht Europese landen.
Het team vond VB in eerste instantie bij 16 mensen uit Nederland, één uit Zwitserland en één uit België. In vervolgonderzoek kwamen nog eens 91 mensen naar boven, allemaal afkomstig uit Nederland.
Er kunnen nog meer mensen zijn besmet zonder dat we het weten. Hiv-onderzoekers moeten daarom hun databases controleren op VB, stelt Wymant.
Genetische analyse wijst erop dat de variant in de jaren negentig voor het eerst in Nederland opdook. Het aantal nieuwe VB-gevallen is vanaf 2000 snel toegenomen. Vanaf 2008 ging het weer omlaag. De meeste mensen die ermee besmet raakten, begonnen niet meteen aan een behandeling. Dat werd destijds namelijk niet aanbevolen.
Schadelijker
Als hiv niet wordt behandeld, besmet het virus gaandeweg steeds meer immuuncellen. Met name de zogeheten CD4-cellen verliezen daardoor langzaamaan hun kracht. Op een bepaald moment kan de besmette persoon nieuwe infecties niet langer bestrijden en ontwikkelt die de ziekte aids.
De mensen met VB bereikten sneller dan andere hiv-positieven een vergevorderd stadium van hiv, waarin het CD4-niveau lager ligt dan 350 cellen per milliliter bloed. Bij VB duurde het gemiddeld slechts negen maanden voordat nieuw gediagnosticeerde dertigers dit stadium bereikten. Bij andere varianten duurt dat drie jaar. Dit laat zien dat de nieuwe variant schadelijker is.
‘Het VB-virus verspreidt zich van persoon tot persoon zonder al te veel te evolueren. Dat wijst erop dat deze verspreiding sneller dan normaal plaatsvindt’, zegt Wymant. ‘Deze mensen zijn dus besmettelijker.’ De analyse laat niet zien waarom de nieuwe variant besmettelijker is.
Levensverwachting
De afgelopen tien jaar is het aantal nieuwe hiv-besmettingen – van alle bekende varianten tezamen – wereldwijd afgenomen. Dat komt door het wijdverspreide gebruik van medicijnen die het virus onderdrukken.
Tegenwoordig hebben mensen met hiv – of dat nu VB is of een andere variant – een bijna gemiddelde levensverwachting, mits ze een behandeling ondergaan. Als ze hun medicijnen innemen, wordt het virus ondetecteerbaar in hun bloed en lichaamssappen. Daardoor kunnen ze het niet meer overdragen, zelfs niet wanneer ze seks hebben zonder condoom. Daarnaast kunnen mensen zonder hiv dezelfde medicijnen innemen om te voorkomen dat ze het krijgen.
