NWO-onderzoekers van de Katholieke Universiteit Nijmegen hebben een micro-organisme ontdekt dat het antibroeikasgas dimethylsulfide omzet in het sterke broeikasgas methaan. Deze minibacterie heeft gezelschap van een bacterie die dimethulsulfide maakt.


Voor het eerst zijn er methaanvormende minibacterieën, de zogenaamde archaea, ontdekt in gebieden met zoetwater. De onderzoekers verzamelden modder kwam uit sloten, meertjes en vennen van gebieden als de Peel, de Weerribben bij Giethoorn, de Loosdrechtse plassen en de omgeving van Nijmegen. In het laboratorium bleek dat in elk monster de minibacterie aanwezig was. Het organisme kreeg de naam Methanomethylovorans hollandica.

De methaanvormende archaeabacterie komt vooral voor in kubusvormige groepjes van acht cellen.

Tot nu toe mislukte de isolatie van deze methaanbacteriën omdat ze zichzelf in het laboratorium vergiftigen. In de natuur spoelen de afvalstoffen snel weg in het milieu, maar in het laboratorium hopen de giftige zwavelverbindingen zich op. De microbiologen bliezen nu continu verse gassen door de opstelling en voorkwamen zo dat de bacterie zich te gronde richtte.
Opmerkelijk is dat dit organisme voorkomt in de modder van gebieden met zoetwater. Andere dimethylsulfide-afbrekende archaea leven in zilte sedimenten. Waarschijnlijk komt de nieuw gevonden archaea ook elders op de wereld in zoetwatergebieden voor. Onderzoekers in Tanzania en Rusland hebben reeds contact opgenomen met de Nederlandse micro-biologen, omdat ze vermoeden dat zij dezelfde soort hebben geïsoleerd. De wetenschappers ontdekten ook nog een bacterie die juist dimethylsulfide produceert. Deze bacterie zet het naar rotte eieren ruikend waterstofsulfide om in dimethylsulfide.
Het Nijmeegse onderzoek, gefinancierd door NWO Aard- en Levenswetenschappen, was gericht op de achterliggende processen van de productie en afbraak van dimethylsulfide. Dit zwavelgas speelt een belangrijke rol in de mondiale zwavelcyclus. Dimethylsulfide vermindert het broeikaseffect, maar zorgt ook voor zure regen en stankoverlast. Inzicht in het evenwicht tussen de productie en de afbraak van het antibroeikasgas en vooral ook de verstoring ervan is belangrijk nu regeringen en industrieën overwegen de bufferende werking van natuurlijke gebieden te gebruiken om hogere uitstoot van broeikasgassen te rechtvaardigen.

Erick Vermeulen