Meteoren, die als vuurballen door de aardatmosfeer schieten, zenden laagfrequente radiogolven uit. Vijftig jaar na de voorspelling van die golven, hebben natuurkundigen ze eindelijk opgespoord.
Bron: Wikimedia Commons
Natuurkundigen kunnen nu, vijftig jaar nadat astronoom Gerald Hawkins het bestaan van laagfrequente radiogolven voorspelde, voor het eerst afstemmen op die golven. De golven kwamen van de staarten van meteoren die als vuurballen door de aardatmosfeer schieten. Dat schrijven ze deze week in het vakblad The Astrophysical Journal Letters.
De vuurballen hebben staarten die net zo helder, of soms zelfs helderder schijnen dan de planeet Venus. Als zo’n meteoor in aanraking komt met onze atmosfeer ioniseert hij. Dat wil zeggen dat moleculen in de meteoor een elektron kwijtraken of er eentje bij krijgen. Door die ionisatie ontstaat de heldere plasma-staart, een staart van geïoniseerde gasdeeltjes. Hawkins voorspelde in 1958 al dat dat plasma laagfrequente radiogolven uitzendt.
‘Einstein liep als theoreticus vast op de nieuwe bevindingen’
Toen de Nederlandse natuurkundige Heike Kamerlingh Onnes iets geks ontdekte over supergeleiding, was dit onder veel fysici het gesprek van de dag. Maa ...
Radio plasmastaart
Nu blijkt dat Hawkins gelijk had. Kenneth Obenberger en zijn collega’s van de universiteit van New Mexico in Albuquerque gingen eigenlijk op zoek naar zogeheten radio bursts. Normaal gesproken verschijnen die als stralingspunten op de beelden van een telescoop. De onderzoekers vonden echter iets geks. In het Long Wavelength Array observatorium zagen ze geen punten, maar vlekken op de beelden.
De vormen van de vlekken leken volgens de onderzoekers erg op de vuurballen als die door de lucht schieten. Daarom keek het team naar data van een NASA-telescoop die gegevens verzamelt over meteoren op dezelfde plekken als de Long Wavelength Array. Volgens Obenberger kwamen de gemeten ‘radiovlekken’ in zowel plaats als tijd overeen met de aanwezigheid van vuurballen.
‘Het is de eerste waarneming die geloofwaardig is, omdat hij gebaseerd is op beelden’, zegt Peter Jenniskens van het SETI-instituut en NASA Ames Research Center in Sillicon Valley. ‘Het is een nieuwe manier van naar meteoren kijken.’
Het onderzoeksteam moet nog ontdekken wat precies het natuurkundige mechanisme is dat radiogolven in de staarten van vuurballen veroorzaakt. Als natuurkundigen die puzzel oplossen, kunnen we fenomenen als blikseminslagen en bolbliksems, waar plasma ook bij betrokken is, beter begrijpen, zegt David Meisel, directeur van de American Meteor Society in Geneseo, New York.
Lees ook: