Er zijn sporen van zeewier gevonden op mensentanden afkomstig van archeologische vindplaatsen. Die suggereren dat zeewier een belangrijk onderdeel was van het Europese dieet vanaf de middensteentijd tot in de middeleeuwen.
Mensen in kustgebieden in heel Europa eten al duizenden jaren zeewier. Dat blijkt uit sporen op hun tanden van de algen waaruit zeewier bestaat.
Wereldwijd zijn er meer dan 10 duizend soorten zeewier die dicht bij de kust groeien. Tegenwoordig worden veel van deze organismen beschouwd als een gezond voedingsmiddel. Vooral in Azië is zeewier populair: ongeveer 145 soorten worden daar regelmatig gegeten. ‘Zeewier is geweldig. Het is beschikbaar, het is voedzaam, het is lokaal, het is hernieuwbaar,’ zegt archeoloog Karen Hardy van de Universiteit van Glasgow in Schotland.
Waarom een inpoldering in de Biesbosch alles zegt over het landbouwbeleid van afgelopen eeuw
Eerst de boerderij, dan pas de natuur: de agrarische sector staat er bij veel mensen niet goed op. Historicus Marij Leenders beschrijft in haar onderz ...
Archeologische tandsteen
Tot nog toe was er weinig bewijs dat zeewier ooit deel uitmaakte van oude diëten. Een uitzondering is een vindplaats in Chili van ongeveer 14 duizend jaar geleden. Hardy en haar collega’s hebben nu sporen van zeewier ontdekt in de tandsteen op menselijke tanden op een neolithische begraafplaats op de Orkney-eilanden in Schotland van ongeveer 5000 jaar oud. ‘We waren stomverbaasd’, zegt Hardy. ‘Dit is de eerste keer dat iemand specifiek bewijs heeft gevonden voor de consumptie van zeewier in tandsteen.’
Na deze eerste vondst besloot het team om hun onderzoek uit te breiden naar de rest van Europa. In totaal verzamelden ze tandsteenmonsters van 74 individuen van 28 oude vindplaatsen in landen als Nederland, Spanje, Portugal en Litouwen.
Hiervan hadden 33 individuen chemische sporen van zeewier of zoetwaterplanten in hun tandsteen. Bij degenen die dichter bij de kust begraven waren, was er meer kans om bewijs van zeewierconsumptie op hun tanden te vinden. Degenen die in het binnenland begraven waren, aten eerder zoetwaterplanten.
Zeewier dieet
De resultaten laten zien dat mensen zeewier en waterplanten aten vanaf het mesolithicum, zo’n 8000 jaar geleden, tot aan het begin van de middeleeuwen, zo’n 1500 jaar geleden. Dit voedsel zou dus duizenden jaren lang een belangrijk bestanddeel van het Europese dieet zijn geweest.
Sindsdien lijkt zeewier uit de mode te zijn geraakt in Europa, zegt Hardy. ‘Maar het zou mooi zijn als deze studie kan helpen om de zeewierconsumptie in Europa weer aan te moedigen.’
Dit onderzoek heeft de vroege consumptie van deze voedselbron, die volop aanwezig was, in kaart gebracht, zegt antropoloog Tom Dillehay van de Vanderbilt-universiteit in Tennessee. ‘De aanwezigheid van zeewier op vroege Europese vindplaatsen verbaast me niet. Ik denk dat het in veel archeologisch onderzoek over de hele wereld een voedingselement was dat niet veel mensen verwachtten, dus kreeg het weinig aandacht.’
