Wetenschappers hebben bij mensen een salamanderachtig mechanisme ontdekt, dat ervoor zorgt dat kraakbeen zichzelf repareert. Dat is verrassend, want een lange tijd dachten we dat beschadigd kraakbeen niet kan herstellen. Mogelijk kan dit mechanisme gebruikt worden in therapieën tegen artrose.
Artrose is een aandoening die het kraakbeen in de gewrichten beschadigt. Artrose in de knie en heup komt het meest voor, terwijl artrose in de enkel erg zeldzaam is. De onderzoekers vermoedden dat dit te maken heeft met de leeftijd van het kraakbeen. Daarom vergeleken ze hoe oud het kraakbeen in de verschillende gewrichten is.
In de enkel zat jonger kraakbeen dan in de knie en heup. Het oudste kraakbeen zat in de heup. Het kraakbeen van de enkel herstelt blijkbaar dus beter dan het kraakbeen in de heup. Dit verklaart waarom artrose vaker voorkomt in de heup dan in de enkel.
‘Er komt een moment dat we een grieppandemie niet kunnen voorkomen’
Ron Fouchier staat aan de frontlinie in de strijd tegen de griep. Met nieuwe vaccins wil hij ons beschermen tegen toekomstige pandemieën.
Salamandermechanisme bij mensen
De onderzoekers lieten zich inspireren door salamanders om het verschillende herstelvermogen van het kraakbeen in de enkel en heup te verklaren. Bij salamanders zorgen bepaalde moleculen, microRNA , ervoor dat ledematen teruggroeien. De onderzoekers in deze studie vonden diezelfde microRNA moleculen ook in kraakbeenmonsters van mensen.
Deze monsters waren tijdens operaties genomen. De monsters waren van zowel patiënten met artrose als patiënten met gezond kraakbeen, die een operatie vanwege een andere kwetsuur ondergingen.
De voeten groeien bij salamanders beter terug dan de knieën en heupen. Net zo groeit bij mensen het kraakbeen van de enkel beter dan het kraakbeen van de knieën en heupen. De onderzoekers, werkzaam bij een onderzoekscentrum van Duke Health, onderzochten het aantal microRNA moleculen in de enkels, knieën en heupen van mensen. Het kraakbeen in de enkel bevatte het grootste aantal microRNA moleculen en de heup het minste.
‘We werden niet alleen heel enthousiast toen we het microRNA van salamanders bij mensen zagen, maar ook toen we zagen dat er meer microRNA in de enkel dan in de heup zat. Het microRNA is dus gerelateerd aan de leeftijd van het kraakbeen,’ zegt reumatoloog Virgina Byers Kraus, een van de auteurs van deze studie.
Nieuwe behandelingen
Het salamandermechanisme kan de basis vormen voor een nieuwe therapie voor artrose door bijvoorbeeld het microRNA te injecteren in een gewricht. Dit zou de groei van het kraakbeen kunnen stimuleren.
Floris Lafeber, hoogleraar experimentele reumatologie aan de Universiteit Utrecht, is positief over het onderzoek: ‘Het is een interessante, nieuwe benadering in de zoektocht naar de afbraak en groei van gewrichtsweefsel, waaronder kraakbeen bij artrose. Het is niet ondenkbaar dat dit mechanisme een rol speelt in het herstel van gewrichtsweefsel.’
Kraus gaat een stap verder. ‘We willen weten welke cruciale factoren nu nog missen in dit mechanisme, waardoor we op een dag ook ledematen bij mensen terug kunnen laten groeien.’