Een nieuwe manier om massaal malariamuggen te vangen is voor het eerst in gebruik genomen. De ‘Suna-val’ gebruikt een menselijke geur om de beestjes te lokken en bestrijdt daarmee de ziekte.
In het westen van Kenia bevindt zich het eiland Rusinga. Er wonen zo’n 25.000 mensen, die dagelijks te maken hebben met de gevolgen van malaria. Willem Takken, insectendeskundige aan de Wageningen Universiteit, trok naar het eiland om zijn Suna-val te testen.
‘Ik probeer robots te ontwikkelen die ook echt een nieuwe stap maken’
Hoe werkt vliegen? Dat lijkt een simpele vraag, maar voor luchtvaarttechnicus en bioloog David Lentink is het een levenslange zoektocht.
‘Door uitgebreid vooronderzoek wisten we dat iedereen mee wilde doen,’ zegt Takken. ‘Ook konden we dankzij de geïsoleerde ligging van het eiland vaststellen dat er geen muggen van buiten het eiland onze populatie in de war schopten. Muggen vliegen namelijk niet zo ver.’
Na 1,5 jaar teisterden 70% minder muggen het eiland. Met als gevolg dat het aantal malaria-infecties met 30% daalde. ‘Dat klinkt misschien niet als een bijster hoog percentage,’ zegt Takken. ‘Totdat je beseft dat er nog steeds een half miljoen kinderen per jaar aan deze ziekte overlijden.’
Zweetbrouwsel
De vallen werken volgens een loksysteem dat gebruik maakt van een mix van chemicaliën. Dit brouwsel ruikt naar mensenzweet, maar is nog sterker. Op die manier verkiest de mug het goedje boven de bewoners van het eiland. Eenmaal aangekomen bij de val zuigt een ventilator de muggen naar binnen. Daar blijven ze gevangen tot ze sterven door opdroging.
Deze muggenstofzuiger werkt op stroom. De meeste huizen misten echter een aansluiting op het elektriciteitsnet. Daarom zijn op alle daken zonnepanelen geplaatst om de val van stroom te voorzien. Er bleef zelfs genoeg stroom over voor twee gloeilampen en een mobiele oplader.
Opschalen
Het lot van de Suna-val ligt nu in de handen van investeerders. Op dit moment is de val namelijk nog te duur voor de meeste bewoners van malariagebieden. Pas wanneer een bedrijf of organisatie bereid blijkt om de productie flink op te schalen, kan er een betaalbare variant komen.
Nu wil de insectendeskundige de Suna-val ook inzetten tegen muggen die knokkelkoorts en het zika-virus verspreiden. ‘Deze soorten voelen zich aangetrokken tot dezelfde lokstoffen als de malariamug. Daarom is het de logische, volgende stap om onze vallen te testen in gebieden waar deze ziektes heersen.’
‘We kunnen niet zeker weten of dit resultaat ook van toepassing is op andere gebieden. Daarvoor zijn er te veel variabelen van invloed,’ zegt Robert Sauerwein, die malariavaccins ontwikkelt aan het Radboud UMC en niet bij het onderzoek betrokken is. ‘Het onderzoek is daarom vooral een proof-of-concept. Om malaria uit te roeien is ongetwijfeld een combinatie van vaccins en muggenvangers nodig.’
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: