Een nieuwe medische superlijm stopt bloedingen binnen een minuut. Het geheime ingrediënt: slangengif.
Dat klinkt misschien gek, maar natuurlijk gif vindt steeds vaker zijn weg naar medische toepassingen. De onderzoekers verwachten dat tubes met deze slangenlijm in professionele EHBO-koffers en ambulances gebruikt zullen worden.
Bij ongevallen of tijdens een operatie kunnen er scheurtjes (of sneetjes) ontstaan in weefsel. In veel gevallen kunnen die gehecht worden. Maar soms is hechten niet mogelijk. Als het beschadigde weefsel te kwetsbaar is bijvoorbeeld. In dat geval grijpen artsen soms naar de lijmtube.
Mieren zijn magnifieke navigators
Mieren zijn in staat tot verbazingwekkende navigatieprestaties. Misschien kan waardering hiervoor helpen om deze insectensoorten te behouden.
Maar het is lastig om een materiaal te vinden dat goed werkt als medische lijm. Sommige synthetische soorten zijn op de lange termijn giftig en niet biologisch afbreekbaar. En lijmsoorten die gemaakt zijn van natuurlijke materialen, zijn vaak minder sterk of hechten niet goed.
Slangengif
Een groep van Canadese en Chinese onderzoekers heeft nu een gelachtige lichaamsweefsellijm ontwikkeld die wel goed hecht en – in de juiste dosering – niet giftig is. Dat laatste is verrassend wanneer je bedenkt dat een van de bestanddelen het gif van een gewone lanspuntslang is. Deze slang leeft in Midden- en Zuid-Amerika. Zijn beet kan dodelijk zijn.
In dit slangengif zit een stofje, genaamd reptilase (of batroxobine), dat invloed heeft op de bloedstolling. Bij een beet van de lanspuntslang kan dit stofje gevaarlijk zijn, maar onder gecontroleerde omstandigheid heeft het nuttige medische toepassingen. Zo wordt batroxobine in het lab gebruikt om de concentratie fibrinogeen te meten. Dit is een molecuul dat in onze lever geproduceerd wordt en ook een rol speelt bij bloedstolling.
Een tube lijm en een zaklamp
De onderzoekers bouwden voort op eerder onderzoek dat slangengif toevoegde aan een lijm op basis van gelatine. Deze lijm was veelbelovend. Je kunt het eenvoudig uit een tubetje knijpen. Het hecht vervolgens aan weefsel als je er een paar seconden op schijnt met een lampje of laser. ‘Zelfs de zaklampfunctie voor een smartphone is daarvoor goed genoeg’, zegt Kibret Mequanint, biochemisch ingenieur aan de Canadese Western University.
Deze eerste versie van de lichaamsweefsellijm hebben de onderzoekers nu verder verbeterd, zodat die het bloed binnen 45 seconden laat stollen, zonder dat er hechtingen nodig zijn. Dat is twee keer zo snel als bij de fibrinelijm die nu veel gebruikt wordt – bijvoorbeeld door veldartsen – om bloedingen te stelpen. Bovendien blijkt de lijm met het slangengif tien keer meer kleefkracht te hebben, waardoor die minder snel loslaat.
De nieuwe superlijm is onder meer getest bij diepe snijwonden en leverbeschadigingen in dierproeven. Er zijn meer klinische tests nodig voordat het middel op de markt gebracht kan worden, maar de onderzoekers denken al aan toepassingen. Mequanint: ‘We stellen ons voor dat deze ‘superlijm’ gebruikt zal worden om levens te redden in oorlogssituaties, of bijvoorbeeld bij auto-ongelukken.’
