De voordelen van GLP-1-agonisten, zoals Ozempic, zijn groter dan de risico’s van het nemen van deze medicijnen. Tenminste, bij aandoeningen waarvoor het gebruik van deze medicijnen goedgekeurd is. Dit blijkt uit een analyse van de invloed van GLP-1-medicijnen op 175 aandoeningen.

Medicijnen zoals Ozempic en Wegovy, ook wel GLP-1-agonisten genoemd, brengen meer voordelen dan risico’s met zich mee, mits ze genomen worden bij aandoeningen waarvoor het gebruik goedgekeurd is. Dit blijkt uit een uitgebreide analyse van de effecten van GLP-1-medicijnen op 175 aandoeningen. Het zou echter kunnen dat dit niet geldt voor mensen die de medicijnen nemen voor aandoeningen waarvoor ze niet goedgekeurd zijn.

‘Nu GLP-1-medicijnen zo belangrijk zijn geworden, wilden we de voordelen en de risico’s in kaart brengen voor alle aandoeningen die mogelijk gerelateerd zijn’, zegt geneeskundige Ziyad Al-Aly van de Universiteit van Washington in Missouri in de Verenigde Staten. Zijn team publiceerde het onderzoek in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Medicine.

Ozempic: van kilokiller naar levenselixer?
LEES OOK

Ozempic: van kilokiller naar levenselixer?

Volgens onderzoeken helpt Ozempic behalve bij diabetes en obesitas ook bij astma, alzheimer, alcoholisme en angststoornissen. Hoe zit dat?

1,4 miljoen diabetespatiënten

De medicijnen staan bekend als middel om mensen met diabetes type 2 te helpen hun ziekte onder controle te houden, en om obesitas te verhelpen. Ze bootsen het hormoon GLP-1 na, dat ervoor zorgt dat de bloedsuikerspiegel omlaaggaat. Bovendien geven ze mensen langer het gevoel dat ze verzadigd zijn.

Tientallen onderzoeken suggereren dat GLP-1-agonisten daarnaast het risico op een heel scala aan andere aandoeningen verminderen, van hartziekten tot dementie en drugsverslaving. Aan deze onderzoeken deden honderden of duizenden mensen mee. Specifieke onderzoeken legden de focus bij één of slechts een paar aandoeningen per keer, maar inmiddels gebruiken miljoenen mensen GLP-1-medicatie. Dat betekent dat we nu effecten kunnen onderzoeken die minder vaak voorkomen, zegt Al-Aly.

Om een omvangrijker beeld te krijgen van zulke effecten, onderzochten Al-Aly en zijn collega’s de medisch dossiers van meer dan 200 duizend mensen met diabetes die vier jaar lang naast hun standaard medicatie GLP-1-agonisten gebruikten. De onderzoekers analyseerden ook gegevens van 1,2 miljoen diabetespatiënten die in diezelfde periode alleen standaardzorg genoten. Ze bepaalden hoeveel risico beide groepen liepen op het oplopen van 175 verschillende gezondheidsaandoeningen.

Het team concludeerde dat mensen die GLP-1-agonisten namen, verminderd risico liepen op 42 aandoeningen. Zo hadden zij 9 procent minder kans op hartaanvallen en 8 procent minder kans op dementie. De kans dat deze groep suïcidale gedachten had, of middelen misbruikte, inclusief alcohol- of opioïdenverslaving, nam af met zo’n 10 procent. De onderzoekers hielden hierbij rekening met factoren die de resultaten konden beïnvloeden, zoals de leeftijd, het geslacht en inkomensniveau van de deelnemers.

Moeder van alle kwalen

Maar er waren ook nadelige gevolgen voor de groep die GLP-1-medicijnen nam. Deze patiënten hadden meer kans op bijwerkingen, zoals misselijkheid en overgeven. Ze hadden ook last van bijwerkingen die eerder nog niet bekend waren, waaronder 15 procent meer kans op nierstenen en een verdubbeling van het risico op een ontstoken alvleesklier ofwel pancreatitis. In totaal waren er negentien aandoeningen waarop de deelnemers meer risico liepen. Voor de meeste aandoeningen waarnaar werd gekeken was het risico niet hoger wanneer de deelnemers GLP-1-medicatie namen, inclusief bronchitis, reumatoïde artritis en dwangstoornissen.

Het is verrassend dat deze medicijnen invloed hebben op zo’n lange lijst aan aandoeningen. Het is bovendien niet helemaal duidelijk waarom ze zulke effecten hebben. ‘Ze verminderen obesitas, wat een soort moeder van alle kwalen is – je behandelt het en ziet vervolgens gezondheidsvoordelen in het hart, de nieren, de hersenen, overal’, zegt Al-Aly. Ze dempen bovendien ontstekingen die schadelijk zijn voor de organen, en lijken invloed te hebben op delen van het brein die een rol spelen bij verslaving, zegt hij.

Gebrek aan cijfers

Een kanttekening bij de analyse: het team doet geen verslag van het daadwerkelijke aantal mensen dat last had van iedere aandoening, waardoor het lastig is om de resultaten te interpreteren, aldus medisch onderzoeker Daniel Drucker. Hij is werkzaam aan de Universiteit van Toronto in Canada en werkte samen met bedrijven voor obesitasmedicijnen.

Hoewel de risicoafname van veelvoorkomende aandoeningen zoals hartaanvallen en dementie waarschijnlijk serieus moet worden genomen, is bij het verband met zeldzame aandoeningen zoals pancreatitis mogelijk sprake van maar weinig ziektegevallen, zegt hij. Het risico daarop door deze medicijnen is daarom waarschijnlijk niet zo groot. Al-Aly zegt dat het team bij vervolgonderzoek specifieke cijfers zal geven voor de verschillende aandoeningen.

Al met al levert dit onderzoek de geruststelling dat de voordelen van GLP-1-agonisten groter zijn dan de risico’s, in ieder geval voor diabetes type 2- en obesitaspatiënten. ‘Er is geen reden om alarm te slaan bij deze groep’, zegt fysioloog Stefan Trapp van University College London, die ook heeft gewerkt met een bedrijf voor obesitasmedicijnen.

Maar voor mensen die geen last hebben van deze aandoeningen, zoals mensen zonder obesitas die de medicijnen kopen om af te vallen, kan het beeld anders zijn. ‘We hebben geen idee of de voordelen dan zullen opwegen tegen de risico’s’, zegt Drucker.