Opportunity is al begraven – het enige wat we nu nog kunnen doen is afscheid nemen. In juni 2018 overviel een kolossale zandstorm de bejaarde Marsrover. Sindsdien hebben we op aarde geen teken van leven meer ontvangen. NASA heeft nu aangekondigd dat de missie van Opportunity officieel is beëindigd.
In januari 2004 daalden de rovers Spirit en Opportunity neer op de Rode Planeet. NASA hoopte dat een van de twee het negentig dagen zou volhouden. Een gigantische onderschatting, zo bleek. Spirit struinde bijna zes jaar rond op het Marsoppervlak voordat hij vast kwam te zitten in een stuk zachte grond. Opportunity hield vijftien jaar dapper stand alvorens zijn broertje te vergezellen.
Tijdens hun verblijf op het oppervlak verzamelden de rovers gegevens die ons huidige beeld van de geschiedenis van Mars hebben bepaald. ‘Jarenlang namen we ze onder onze hoede. We waakten over ze en begeleidden ze intensief. In ruil daarvoor gaven ze ons een complete planeet’, zegt voormalig roverbestuurder Scott Maxwell. ‘Dankzij Opportunity konden we een geheel nieuwe kijk ontwikkelen op hoe die wereld er ooit uit moet hebben gezien.’
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Beeld: NASA/JPL
Wondere waterwereld
Voordat Spirit en Opportunity landden, heerste de opvatting dat Mars vrijwel geheel droog was, afgezien van de ijskappen op de polen. Men dacht dat dat misschien altijd al zo geweest was. De rovers verwezen dat beeld naar de prullenbak toen ze bewijs na bewijs vonden dat er ooit nog meer water op Mars was.
Ze vonden mineralen die alleen kunnen ontstaan in zout water. Ze troffen kleisoorten aan, gevormd in mogelijk drinkbaar water. Dit zou ooit een leefomgeving voor microben kunnen hebben gevormd. Ze ontdekten aderen in het Marsoppervlak, gevormd toen water zich door de gebarsten grond bewoog. ‘Het waterverhaal bleef almaar interessanter worden’, zegt Mike Seibert, voormalig missieleider van Opportunity. ‘Alles wat we als vanzelfsprekend beschouwden over die planeet is veranderd in 2004.’
Nieuwe kijk
Gedurende zijn missie legde Opportunity ongeveer 45 kilometer af, geteisterd door ijzige kou en talloze zandstormen. Onderweg ontdekte hij meer dan honderd kraters. ‘Eerst was Mars een afgelegen, zeer slecht begrepen plaats. Nu is het een echte wereld waar mensen een kijkje in kunnen nemen’, zegt Steve Squyres, de hoofdonderzoeker voor Spirit en Opportunity. ‘We bestegen bergen, daalden af in kraters en keken uit over panoramische uitzichten. Ik denk dat dat de kijk van mensen op Mars voorgoed heeft veranderd.’
In juni 2018 sloeg het noodlot toe. Een wolk van zand groeide in rap tempo uit tot een dichte massa die de rover het zicht op de zon ontnam. Al snel was Opportunity bedekt onder een dikke laag zand – de onmisbare zonnepanelen die hem van stroom moesten voorzien incluis.
Stilte na de storm
Op 10 juni zond Opportunity zijn laatste teken van leven naar de aarde. Sindsdien hebben operatoren vele koortsachtige pogingen ondernomen om de rover wakker te schudden. Meer dan zeshonderd wake-upcalls stuurden ze zijn kant op. Hoopvol instrueerden ze hem om aan te gaan en naar huis te bellen. Ze testten elke mogelijke fout waartegen ze de remedie kenden.
Tevergeefs. Niets werkte. Er was geen telefoontje naar huis. 5499 dagen na de start van zijn missie van 90 dagen, vond Opportunity zijn einde. ‘Het is het slot van de eerste gedenkwaardige Martiaanse roadtrip’, zegt Seibert.
Uiteindelijk zullen we de rovers herinneren dankzij hun ongelooflijke levensduur. ‘Ik dacht dat we op zes tot acht maanden mochten rekenen, hoogstens een jaar’, zegt Squyres. ‘Als een ruimtevaartuig dat het vijftien jaar volhoudt zijn dood vindt in een van de grootste zandstormen die Mars in decennia heeft gekend, dan is dat een eervol einde.’