Kan er miljarden jaren geleden leven zijn begonnen op Mars? Een experiment dat het ontstaan van leven nabootst in Martiaanse omstandigheden suggereert dat het mogelijk is, maar alleen in gebieden waar de omstandigheden buitengewoon gunstig waren.
Als er leven heeft bestaan op Mars, is dat waarschijnlijk begonnen met RNA, een molecuul dat vergelijkbaar is met het DNA dat onze genen draagt. Veel wetenschappers verwachten dat RNA een sleutelrol speelde bij het ontstaan van het leven op aarde. Sommigen zeggen zelfs dat het eerste leven volledig uit RNA bestond.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Om erachter te komen of dat op Mars ook het geval was, simuleerde aardwetenschapper Angel Mojarro van de Massachusetts Institute of Technology met zijn collega’s de omgeving op Mars van zo’n 4 miljard jaar geleden.
Bouwstenen
Er is geen bewijs dat er leven op Mars bestaat. Het ijskoude klimaat van de planeet vormt een obstakel voor levende organismen, omdat het weinig vloeibaar water toestaat. Er is echter bewijs dat er miljarden jaren geleden wél vloeibaar water op Mars stroomde.
Mojarro’s team plaatste RNA-achtige moleculen in water met opgeloste metalen en andere stoffen. Deze oplossing leek op het water op Mars miljarden jaren geleden, wat metalen uit stenen bevatte en werd beïnvloed door de samenstelling van de atmosfeer.
Ze keken hoe lang het duurde voor de moleculen uit elkaar vielen. Om dit zo precies mogelijk te doen, maakten ze de moleculen voornamelijk uit DNA-bouwstenen, met een enkele RNA-bouwsteen ertussen. DNA en RNA bevatten verschillende suikers, dus het team kon zich ervan verzekeren dat ze alleen keken naar de punten waar de RNA-achtige moleculen braken.
Zuur meer
De RNA-achtige moleculen bleken het meest stabiel in gematigd zuur water met magnesium-ionen. Dat soort water ontstaat als het water zich op een bodem van basalt bevindt: een soort steen dat vormt wanneer lava uit een vulkaan afkoelt.
Het feit dat het RNA stabiel kon blijven, wijst erop dat RNA-leven op Mars dus goed mogelijk was, zeggen de onderzoekers. Hun vondst beperkt echter wel de hoeveelheid plekken waar leven kan zijn ontstaan. Uit eerdere onderzoeken bleek dat het vroegere water op de rode planeet eerder neutraal was dan zuur. De Galekrater, die momenteel verkend wordt door NASA’s marsrover Curiosity, kan een meer zijn geweest dat wél zuur was.
‘Bestonden op Mars omstandigheden waaronder RNA-leven kon bestaan?’ vraagt Jack Mustard, hoogleraar planetologie aan de Brown-universiteit in Rhode Island. ‘Deze onderzoekers zeggen van wel.’ Mustard waarschuwt echter voor voorbarige conclusies. Er bestaan ‘zeer grote onzekerheden’ over hoe Mars eruitzag toen de planeet nog jong was.
Voor meer zekerheid moeten we grond van Mars naar de aarde brengen, zegt Mustard. Daarin kunnen we zien of de bodem is aangetast door leven. NASA’s rover Perseverance, die in juli naar Mars vertrekt, zal monsters in testbuisjes verzamelen, zodat een andere rover ze later op kan halen.
