De maan heeft een vaste pit van ijzerrijk materiaal, met daaromheen een gesmolten laag en een half gesmolten laag metaalrijk gesteente. Dat maken onderzoekers op uit nieuwe analyses van 35 jaar oude maanbevingen.
De vaste kern is zo’n 480 kilometer dik. Daaromheen zit een kilometer of 90 vloeibaar materiaal, gevolgd door een papperige, warme laag materiaal van ongeveer 150 kilometer dik. Het is, kortom, een structuur die ‘aanzienlijke gelijkenissen’ vertoont met de kern van de aarde, schrijft een onderzoeksteam onder leiding van Renee Weber van Nasa in het blad Science.
Weber baseert zich op gegevens die tussen 1969 en 1977 werden vergaard door vier seismometers die Apollo-astronauten op de maan achterlieten. Nu pas is de techniek ver genoeg om die metingen in detail te interpreteren. De onderzoekers richtten zich met name op 62 diepe maanbevingen die blijkbaar ‘afketsten’ tegen de kern van de maan.
Thomas Hertog werkte samen met Stephen Hawking en onderzoekt de oerknal
Tijd en natuurwetten zijn voortgekomen uit de oerknal, in een chaotisch proces van toevalligheden, zegt theoretisch natuurkun ...
Wim van Westrenen, petroloog en maankenner, heeft echter zijn twijfels. ‘Wat mij zeer verrast is de gedeeltelijk gesmolten laag gesteente op de metaalkern’, laat hij desgevraagd per e-mail weten.
Vulkanisme
‘Dat is nogal een heftige claim. Als er zoveel smelt zit (30 procent) zou het moeten gaan bewegen – en alles wat we weten over smeltdichtheden bij die drukken en temperaturen vertelt ons dat die smelt omhoog zou moeten komen. Je zou dan vulkanisme op de maan verwachten. Dat zou er erg spectaculair uitzien voor ons met het blote oog! Maar dat is er niet.’
Twijfels heeft Van Westrenen ook over de bewering van de onderzoekers dat de maankern vol zit met het mineraal granaat, een hard silicaat met elementen als ijzer, chroom, titaan, magnesium en aluminium erin.
‘Dit is heel erg controversieel’, stelt Van Westrenen. ‘Bij mijn weten heeft nog nooit iemand in experimenten met synthetische maanstenen bij hoge druk en temperatuur significante hoeveelheden granaat gezien, dus het is nogal een probleem als dat nu ineens geclaimd wordt.’
IJzerlegering
Dat de maan iets vloeibaars binnenin moest hebben, was al duidelijk: al in de jaren zeventig merkten onderzoekers dat bevingen die zich door de maan begeven onderweg wat worden gedempt. Ook vermoedden veel onderzoekers dat de maan een gestolde ijzerlegering als pit moest hebben. Maar hoe het nu precies zit daar binnenin de maan, wist niemand.
Voor het begrip van hoe de maan is ontstaan maakt het niet uit, meent Van Westrenen. Samen met emeritus-hoogleraar nucleaire geofysica Rob de Meijer werkt Van Westrenen al enkele jaren aan een model waarbij de maan ontstond bij een natuurlijke kernexplosie binnenin de aarde. Van Westrenen: ‘Omdat het om een erg klein maankerntje gaat en de gepresenteerde modellen mijns inziens zeker niet uniek zijn, zegt dit resultaat niets over de merites van het ene maanvormingsmodel ten op zichte van een ander model.’
Maarten Keulemans
