Het signaal van Schiaparelli, de landingsmodule van ExoMars, raakte kort voor zijn landing op onze buurplaneet verloren. Data opgevangen door TGO, Schiaparelli’s moedersatelliet, zal volgens ESA in de komende dagen duidelijkheid scheppen.
UPDATE 21 oktober De lander Schiaparelli is waarschijnlijk neergestort. Dit concluderen onderzoekers uit de foto’s die Nasa’s ruimtesonde Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) 20 oktober nam. Op de foto’s is lichte vlek te zien. Dit is waarschijnlijk de 12 meter grote parachute waar de lander aan hing. Ongeveer een kilometer ten noorden daarvan bevindt zich een nieuwe, donkere plek. Vermoedelijk is dat de locatie waar Schiaparelli is neergekomen.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
De onderzoekers van de ExoMars-missie denken dat de lander van twee tot vier kilometer hoogte is neergestort, met een snelheid van meer dan 300 kilometer per uur. De grootte van de zwarte vlek doet vermoeden dat Schiaparelli te pletter sloeg en explodeerde. Ze denken dat de parachute wel op het juiste moment losliet, maar dat de negen raketten die de lander het laatste stuk moesten afremmen te vroeg stopte. Daardoor kon hij geen zachte landing maken.
Volgende week bevindt MRO zich weer boven de plek waar de resten van Schiaparelli liggen. Dan worden er nog betere foto’s genomen zodat de onderzoekers de precieze oorzaak van de crash kunnen achterhalen. EINDE UPDATE
Het controlecentrum van de ExoMars-missie heeft een spannende nacht achter de rug. Eén deel van de missie is in elk geval succesvol verlopen: de satelliet TGO is in een solide baan rond Mars terechtgekomen. Dat is een cruciale stap voor de vervolgmissie in 2020. De Europese ruimtevaartorganisatie wil dan een verkenningswagen op Mars plaatsen, die daar op zoek zal gaan naar sporen van (voormalig) leven.
Over het tweede deel van de missie, de landing van de Schiaparelli-module op het Marsoppervlak, is helaas nog geen duidelijkheid. Nadat Schiaparelli van zijn moedersatelliet TGO scheidde deed hij, volgens plan, een dutje. Anderhalf uur voordat de landingsmodule de Marsatmosfeer betrad, ontwaakte hij. Daarna begon zijn ultra-high frequency-antenne de radiosignalen te versturen die ExoMars-medewerkers in het controlecentrum met zweethanden opwachtten. Die signalen raakten echter verward, kort voor de geplande landing.
Opvangen
Op aarde stond de Indiase GMRT-telescoop klaar om Schiaparelli’s signalen op te vangen. Medewerkers van ESA betwijfelden vooraf of dit zou lukken. Zij rekenden vooral op de satellieten die al rond Mars zweefden om het signaal door te sturen. Toch ving GMRT het signaal op van Schiaparelli die uit zijn sluimer ontwaakte. Een bevestiging van de landing verkreeg de telescoop echter niet. Kort voor de landing raakte het signaal verloren.
De hoop lag daarna bij de satellieten, die op verschillende momenten langszweefden om Schiaparelli’s signaal op te vangen. Uit de informatie die ESA’s Mars Express Orbiter verstuurde kon het controlecentrum geen conclusie trekken. Hierna keken de ExoMars-medewerkers hoopvol uit naar data afkomstig van Nasa’s Mars Reconnaisance Orbiter. Ook dit bleef uit. Later ontving het controlecentrum wel data over Schiaparelli’s daling en landing van zijn eigen moedersatelliet TGO.
TGO
Het controlecentrum is deze nacht bezig geweest met de verwerking van TGO’s data. Vanochtend meldden de woordvoerders van ESA dat deze data nog geen uitsluitsel heeft gegeven over het lot van Schiaparelli. In de tijd nadat de parachute is ontvouwen, ging iets niet volledig volgens plan. Wat precies, moet nog blijken in de aankomende dagen.
TGO heeft echter wel het volledige datapakket van de landingsmodule ontvangen. ‘Daar zijn we erg blij mee. De landing van Schiaparelli op Mars diende vooral als test. Dat we zijn informatie over de daling en landing hebben ontvangen is het belangrijkst,’ zei woordvoerder David Parker in een persconferentie.
Tijdens Schiaparelli’s afdaling richting Mars voerde de TGO-satelliet zijn eigen cruciale manoeuvre uit. TGO remde zichzelf met stuwraketten af. Dankzij de lagere snelheid kon hij door het zwaartekrachtveld van Mars in een precieze baan rond de planeet terechtkomen. Het signaal van TGO raakte even kwijt doordat hij volgens plan achter Mars langs zweefde. Later bevestigde het controlecentrum dat de manoeuvre TGO in goede gezondheid in een baan rond Mars heeft gebracht. De satelliet moest hierbij multitasken, hij verkreeg namelijk tegelijkertijd data vanuit Schiaparelli.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: