Een operatie kan een gescheurde meniscus verhelpen, maar fysiotherapie is even effectief en goedkoper, concludeert bewegingswetenschapper Julia Noorduyn.
Mensen met een degeneratieve scheur van de meniscus kunnen net zo goed naar de fysio gaan als zich laten opereren in het ziekenhuis. Dat blijkt uit onderzoek dat Julia Noorduyn, bewegingswetenschapper aan de Vrije Universiteit Amsterdam, uitvoerde met het Amsterdamse ziekenhuis OLVG. Ze volgde 321 patiënten gedurende vijf jaar. Volgens Noorduyn heeft fysiotherapie de voorkeur, want het is goedkoper, gezonder, en er is geen kans op complicaties zoals bij een operatie.
Wat is de functie van een knie en meniscus?
‘De knie is een wonderlijk gewricht, dat zorgt dat je je been kunt buigen en zo kunt lopen, fietsen en springen. Er komen, zeker als je springt, enorme krachten op te staan. Een knie bestaat uit vier banden, een knieschijf en twee meniscussen. De twee kruisbanden en de binnen- en buitenbanden zorgen voor de stabiliteit in de knie, zodat je goed kunt draaien. De meniscus, in elke knie twee, is een stukje maanvormig kraakbeen, met een rubberachtige structuur. Het functioneert als schokdemper en draaischijf tussen boven- en onderbeen. Dat laatste is nodig omdat het boven- en onderbeen niet goed op elkaar passen. Pivoterende sporten, met veel draaibewegingen voor de knie, zoals voetbal, hockey, tennis en basketbal, zijn belastend voor de meniscus.’
Wat is het geheim achter het succes van de wereldtop? ‘Luie toppers bestaan niet in het zwemmen’
Bewegingswetenschapper Aylin Post volgde vijf jaar lang zwemtalenten op weg naar de top. Ze analyseerde miljoenen zwemtijden ...
Wat is een degeneratieve scheur?
‘Naarmate we ouder worden, wordt de kwaliteit van de meniscus minder. Daardoor kan die makkelijker scheuren. Vooral mensen vanaf de middelbare leeftijd kampen ermee.
Je hoeft er overigens geen last van te hebben. Op een MRI-scan zien we weleens een scheur, zonder dat iemand daar last van heeft. We weten nog niet precies wat daarvan de reden is.’
Wat heeft u onderzocht?
‘Wij hebben een groep van 321 meniscuspatiënten tussen de 45 en 70 jaar gevolgd over een periode van vijf jaar. Negen ziekenhuizen in het hele land werkten mee, waaronder het OLVG en Amsterdam UMC. Het ene deel kreeg een kijkoperatie, waarbij het gescheurde gedeelte van de meniscus werd verwijderd. Zij waren ongeveer twee weken na de operatie weer redelijk op de been. De anderen kregen zestien behandelingen fysiotherapie, gedurende acht weken. Dan moet je onder andere denken aan balans- en krachtoefeningen om de stabiliteit van de knie te verbeteren en de spieren rond de knie te versterken. Nee, geen massage, tape of dry needling, die hebben bij dit soort klachten geen bewezen effect.’
Hoe heeft u uw onderzoek uitgevoerd?
‘Voor de behandeling hebben we de beperkingen van de knie goed in kaart gebracht. Dat herhaalden we na drie en zes maanden en na één, twee en vijf jaar. We hebben voornamelijk gekeken naar het verschil tussen fysiotherapie en de operatie voor de ervaren kniefunctie bij dagelijkse activiteiten als wandelen, hardlopen, sporten en lang staan. We hebben twee en vijf jaar na behandeling röntgenfoto’s gemaakt, en daarnaast hebben de deelnemers vijf jaar lang trouw hun vragenlijsten ingevuld.
We hebben geen significant verschil kunnen ontdekken in de herstelresultaten van fysiotherapie en operatie. Ze zijn even effectief. Wat mij betreft heeft fysiotherapie de voorkeur. Het is niet alleen veel goedkoper voor de zorg, een operatie brengt ook altijd het risico van complicaties met zich mee. Daarnaast heeft bewegen ook positieve effecten op de algehele gezondheid.’
De fanatiek sportende veteraan geeft misschien de voorkeur aan een operatie, omdat hij binnenkort een belangrijk toernooi heeft?
‘Nee hoor. De medische richtlijn schrijft eerst een periode van rust voor bij dit soort klachten. Bovendien zijn er wachtlijsten voor meniscusoperaties. Bij fysiotherapie kun je gelijk aan de gang met oefenen.’
