Liedjes die in je hoofd zitten, zijn niet alleen irritant, maar kunnen ook je slaap behoorlijk verpesten, zo stellen neurowetenschappers vast. Hoe vaker je muziek luistert, hoe groter de kans dat je ’s nachts te maken krijgt met zo’n muzikale irritatie.
‘Ik word altijd wakker met een wijsje in m’n hoofd…’ Herken jij jezelf in deze tekst van een bekend Kinderen voor Kinderen-liedje, dat op zichzelf ook al wel potentie heeft om in je hoofd te blijven plakken? Neurowetenschappers hebben onderzocht in hoeverre deze liedjes in je hoofd de slaapkwaliteit beïnvloeden. Dat wijsje doet meer kwaad dan goed, zo stelden ze vast.
Muziek luisteren
Onderzoekers van de Baylor-universiteit in de VS waren benieuwd naar de invloed van zogenoemde oorwurmen – de muzikale variant, niet de beestjes – op de slaap. Ze verwachtten dat muziek luisteren in de avond leidt tot meer nachtelijke oorwurmen die de slaap beïnvloeden. Maar hoe precies, dat was nog niet bekend.
Wat is het geheim achter het succes van de wereldtop? ‘Luie toppers bestaan niet in het zwemmen’
Bewegingswetenschapper Aylin Post volgde vijf jaar lang zwemtalenten op weg naar de top. Ze analyseerde miljoenen zwemtijden ...
De studie bestond uit drie onderdelen. In het eerste, een enquête, vroegen ze 199 mensen naar hun luistergedrag en hun slaap. Daaruit bleek dat mensen die meer naar muziek luisteren ook meer nachtelijke oorwurmen hebben. Dit leidt vooral tot slaapverstoringen; mensen met oorwurmen slapen lichter en worden vaker wakker gedurende de nacht. De slaapduur en bedtijden bleven min of meer hetzelfde, zo schrijven de wetenschappers in hun onderzoeksartikel.
Slechte nacht
Het tweede onderdeel was een slaapstudie, waarbij 48 studenten een nacht in het slaaplaboratorium verbleven. Voor het slapengaan kregen ze een aanstekelijk liedje te horen, met of zonder zang: Shake It Off van Taylor Swift, Call Me Maybe van Carly Rae Jepsen of Don’t Stop Believin’ van Journey. Vervolgens werd hun slaapkwaliteit gemeten en vroegen de onderzoekers hen ’s ochtends naar de aanwezigheid van oorwurmen.
De deelnemers die een nachtelijke oorwurm hadden, ervaarden over het algemeen een slechtere nacht. Niet alleen hadden sommigen moeite met inslapen, vaak werden ze ook wakker met een liedje in hun hoofd, en dat terwijl ze dat liedje langer dan acht uur daarvoor hadden gehoord. De instrumentale liedjes leidden bovendien tot meer oorwurmen.
Als derde onderdeel van de studie werd een aantal deelnemers ook nog aan een hersenscan onderworpen. Het actieve hersengebied bij nachtelijke oorwurmen was de primaire gehoorschors, net zoals bij oorwurmen die ons overdag teisteren. De hersenactiviteit was kenmerkend voor geheugenvorming.
Relaxen met Carly Rae Jepsen
De onderzoekers raden naar aanleiding van hun studie af om muziek te luisteren vlak voor het slapengaan, omdat dit volgens hen meer kwaad doet dan goed. Beter is het om je hoofd een beetje bezig te houden voor het slapen, door bijvoorbeeld een lijstje te maken met taken voor de dag erna.
Rebecca Schaefer, die al jaren onderzoek doet naar liedjes in je hoofd aan de Universiteit Leiden, is het daar niet helemaal mee eens en zegt dat sommige muziek wel degelijk een positief effect kan hebben op slaap. ‘Er zijn genoeg goede studies gedaan naar de positieve effecten van muziek op stress en ontspanning. Dat gaat vooral om langzame muziek. Een activerende oorwurm voorkomt dat je tot rust komt. Met Carly Rae Jepsen is relaxen inderdaad best moeilijk.’
Meer aandacht
Over het onderzoek zelf is Schaefer te spreken. ‘Dit is een leuke studie met een goede opzet. Het verschil in hersenactiviteit dat ze laten zien, is heel spannend.’
Een verklaring waarom je ’s nachts meer last hebt van oorwurmen is volgens Schaefer dat je hoofd minder prikkels te verwerken heeft dan overdag, waardoor het liedje in je hoofd relatief meer aandacht krijgt.
Ze heeft ook nog een tip voor iedereen die een liedje in zijn of haar hoofd heeft: ‘Zorg dat je een ander liedje klaar hebt staan dat je wél graag in je hoofd wilt hebben. Bijvoorbeeld een waar je van ontspant!’
